Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Treśćpostrzeżeniazperspektywyrescogitans
towościprzejawiasięwtym,iżrealneistnieniefzycznychciałiichfunkcji
przyczynowegooddziaływaniapodczasdoświadczeniajestsprowadzonedo
głównychwłasnościresextensa:
1)rozciągłości,czyliprzestrzennościrzeczyjakogranicyzewnętrznejwraz
zwewnętrznympolemciała-rozciągłośćjestzatemwielkościąciałwiloś-
ciowoobliczalnychtrzechwymiarach;
2)ruchuorazdanegopołożenia-takżeilościowoobliczalnego;
3)podzielnościwnieskończoność-równieżrozpoznawanejdziękizastoso-
waniumetodymatematycznejwopisiewewnętrznejstrukturyprzedmiotu
fzycznego.
Sferaprzedmiotowajestwtymsensieflpełna”
,ponieważrozciągłośćjest
tymsamym,cozajmowaniemiejsca,atozkoleioznaczabyciewrelacjizinny-
mi,rozciągłymiciałami.Substancjamaterialnaniezawierazatempustych
miejsc.Tozaśpozwalalepiejzrozumiećrealnośćtejprzedmiotowości-jest
onaobiektywnajakorezultataktustworzenia,alejestrównieżtakawłaśnie,
bojejideajestściśleokreślonaprzezjejwłasnościidziękitemujestonazro-
zumiałaiprawdziwa.Jasnośćiwyraźnośćtejżeideiwarunkowanajestjej
wewnętrznym,matematycznieuporządkowanymsensem,któryleżyupod-
stawjejistotowychwłasności.Inaczejmówiąc,realnośćciałosadzonajestna
podstawowejzasadzieistnienia(Bogu),zaśjejpodstawowaokreślonośćjest
danawideiiwtymsensiejestintelektualnymmodelem,któryfunkcjonuje
ijestpotwierdzanywzmysłowymdoświadczeniu.
Sferapodmiotowajestbytowoodmiennaodresextensa,alerównieżfunk-
cjonujejakopewienuporządkowanyobszarrelacjipomiędzyideami-idee
nabytefunkcjonująwzwiązkunietylkozoddziaływaniamizewnętrznymi
wpostaciwrażeń,aletakżezsamąwrodzonąideąresextensa.Inaczejmówiąc,
ilościowycharaktergłównychcechresextensaipewnośćsamejideisubstancji
materialnejwynikajązapriorycznegocharakteruwiedzyotejżeideiorazsą
wdoświadczeniupotwierdzane.Ideewewnątrzpodmiotusąbezpośrednimi
przedmiotamimyśleniaiodczuwania,wśródnichideenabytetotakie,które
niezależnieodwolipochodząodrzeczyiwyrażająpodobieństwodosamych
rzeczy,bosąichobrazami
24
.Aktypostrzeżenianiesąwięcczymśfałszywym,
błądmogązawieraćjedyniesądyopostrzeganychrzeczach.Biernedoznawanie
skutkujewewnętrznymistanamiumysłu,którychzmysłowatreśćmacharak-
terjakościowyiwtymsensiejestonazupełnieodmiennaodprzedmiotów
materialnychiichilościowookreślonychcech.
24
Por.R.Descartes,Méditations…,op.cit.,s.286-287.
