Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(jaktesty,pytaniaprojekcyjne,skale)izmiennejednorazowe(którychzewzględu
naspecyficznąfazężycia/biografiiczyhistoryczneokolicznościniemożnaporów-
naćczypowtórzyć).Bazydanychiarchiwabadańpodłużnychpuchnąodmateriału
empirycznegoiwymagająspecjalnychzabiegówporządkującychizabezpieczeń.
Wieleważnychpytań(imożliwychrozstrzygnięć)dotyczypoziomuanalitycz-
negoikonkretnychmetodanalizylongitudinalniegromadzonychdanych.Możnaje
potraktowaćjakzwykłysondaż(koncentrującsięnaopisiestatystycznychagregatów
-rozkładuzmiennych,zależnościitp.),cowydajesięwpewnymsensiemarnotra-
wieniemmożliwości,jakichdostarczabadaniepodłużne.Jegogłównymatutemjest
analizapanelowa,którapozacelami,jakiestawiamynajprostszymsondażom,kon-
centrujesięnaanalizietzw.przepływów(intra-iinterpersonalnychelementówsta-
łościizmiany).Analizaprzepływówpozwalanietylkookreślićobserwowanyogólny
kierunekzmian,trend(tzw.zmianynetto),leczrównieżzmianybrutto(przepływy)
rejestrującewszelkieruchyiprzesunięciawobrębiezbiorowości.Bywa,żezmiany
nettosugerująstabilność(strukturyspołecznej,strukturypoglądów),podczasgdy
zmianybruttoujawniająichpodskórnądynamikę(borejestrująichindywidualne
profile/przejściaujawniająceinneczynnikiokreślającezmianę)(Koseła,Sułek1986,
s.265-299;Mayntz,Holm,Hubner1985,s.171-191).
Tabela1010Trójdzielnymodelbadaniadynamicznego
Czaspomiaru(Time)
Rokurodzenia(Cohort)
1980
1985
1990
1995
2000
19801985199019952000200520102015202020252030
0
5
0
10
5
0
15
10
5
0
Latażycia(Age)
20
15
10
5
0
25
20
15
10
5
30
25
20
15
10
35
30
25
20
15
40
20
35
30
25
35
40
Źródło:W.Schaie(1965)
Zupełniewyjątkowymatutembadańpodłużnych(jeślispełniająwarunkimodelu
trójdzielnego-zob.Tabela1.1)sąanalizyukośne(ang.cross-laggedpanelanalysis,
Kearney2016)pozwalającewnioskowaćoprzyczynie,conagrunciepozytywistycznej
epistemologiiuchodzizanajbardziejambitnyteoretyczniecelbadanianaukowego.
Wszystkietemożliwościanalitycznesprawiają,żebadaniapodłużne(trudneinie-
wdzięczne,botracącepróbę)sąwysokocenionewłaśniezewzględunaichzdolność
dostarczaniaspostrzeżeń,którychniemożnauzyskaćwżadeninny(zadowalająco
dokładnylubwiarygodny)sposób.Autorskieopisytakichprocedurzebranewpod-
ręcznikachmetodologicznychiraportachzbadańpokazują,żeichprojektowanie
irealizacjawiążąsięzeznacznązłożonością,metodologicznąodpowiedzialnością
iproblemami,którewykraczająpozate,którewykorzystująmodelequasi-dynamiczne.
20
METODOLOGICZNERAMYBADAŃ
