Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu

Krystyna Szafraniec

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22169-0

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.003

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

299

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Szafraniec, Krystyna. Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu. Red. . : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 299 s. ISBN 978-83-01-22169-0, doi: https://doi.org/10.53271/2022.003

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Szafraniec, K.

T1 Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

YR 2022

SN 978-83-01-22169-0

DOI https://doi.org/10.53271/2022.003

Bibliografia BibTex:

@Book{ 264018, author = "Szafraniec, Krystyna", editor = "", title = "Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "", isbn = "978-83-01-22169-0", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.003" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Szafraniec, Krystyna

ED -

TI - Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY -

PY - 2022

SN - 978-83-01-22169-0

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.003

Netografia (standard APA):

Szafraniec, Krystyna. Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu [baza danych online] : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/pokolenia-i-polskie-zmiany-45-lat-badan-wzdluz-czasu-krystyna-szafraniec-264018. doi: https://doi.org/10.53271/2022.003

Zmiana społeczna, transformacja ustrojowa, pokolenia, badania podłużne

Książka powstała jako wyraz przekonania, że badanie pokoleń jest dobrą, a na pewno interesującą, metodą badania społecznej zmiany, szczególnie użyteczną tam, gdzie zmiany zachodzą w sposób nieciągły, nieliniowy, gdy nie da się ich prosto i logiczn...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22169-0

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.003

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

299

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WPROWADZENIE10
CZĘŚĆ I. KONTEKSTY 16
Rozdział 1. Metodologiczne ramy badań 18
1.1. Specyfika badań podłużnych18
1.2. Badania wzdłuż czasu w Polsce i zagranicą22
1.3. Toruńskie podłużne badanie pokoleń25
1.4. Warsztat analityczny35
Podsumowanie36
Rozdział 2. Pokolenia i badanie pokoleń 37
2.1. Kiedy i po co sięgamy do pokoleń?37
2.2. Karl Mannheim i socjologiczny problem pokoleń39
2.3. Badanie pokoleń – inspiracje klasyką42
2.4. Pokolenie, kohorta, wiek i czas – problemy definicyjne i analityczne45
Podsumowanie47
Rozdział 3. Społeczno-historyczne tło socjalizacji pokoleniowej – jeden świat, różne perspektywy 48
3.1. Społeczny świat dorastania rodziców48
3.2. Społeczny świat dorastania dzieci53
Podsumowanie59
CZĘŚĆ II. PODSTAWOWE WYMIARY MOBILNOŚCI POKOLEŃ 60
Rozdział 4. Wykształcenie i mobilność edukacyjna 62
4.1. Aktywność edukacyjna pokolenia rodziców63
4.2. Aktywność edukacyjna pokolenia dzieci66
4.3. Edukacyjna ruchliwość międzypokoleniowa67
4.4. Pokoleniowe zmiany i różnice w wartościowaniu wykształcenia69
Podsumowanie72
Rozdział 5. Pokoleniowe wędrówki po społecznej drabinie73
5.1. Statusy, hierarchie i położenia życiowe73
5.2. Oswajanie merytokracji – dwie prędkości pokoleniowe74
5.3. Statusy osiągnięte i ich zmiany w czasie76
5.4. Ruchliwość wewnątrz- i międzypokoleniowa78
5.5. Kategorie przyciągające i odpychające – podobieństwa i różnice pokoleniowe80
5.6. Zmiany strukturotwórczej roli wykształcenia83
Podsumowanie84
Rozdział 6. Mobilność przestrzenna i przenoszenie kapitału kulturowego 86
6.1. Dwa spojrzenia na migracje86
6.2. Migracje wieś – miasto: konteksty dawne i nowe87
6.3. Zmiany miejsca zamieszkania i wzory mobilności88
6.4. Społeczno-kulturowe korelaty mobilności przestrzennej90
Podsumowanie94
CZĘŚĆ III. PRACA I ŻYCIE 96
Rozdział 7. Orientacje życiowe i emergencja wartości kierunkowych 98
7.1. Cele i dążenia życiowe – ciągłość i zmiana98
7.2. Autocharakterystyki102
7.3. Cechy pożądane i orientacje życiowe104
7.4. Przełomowe wydarzenia w życiu i najbardziej angażujące problemy106
Podsumowanie111
Rozdział 8. Praca i kariery zawodowe 113
8.1. Mobilność zawodowa i stabilność zatrudnienia113
8.2. Miejsce pracy i rodzaj zatrudnienia116
8.3. Opinie o pracy i znaczenie pracy118
Podsumowanie119
Rozdział 9. Zmiany materialnych warunków życia 121
9.1. Zmiany sytuacji dochodowej121
9.2. Zmiany warunków mieszkaniowych i poziomu życia124
9.3. Zmiany subiektywnych ocen i odczuć126
Podsumowanie128
Rozdział 10. Życie rodzinne i czas wolny129
10.1. Stan cywilny i liczba dzieci – zmiany pokoleniowe129
10.2. Kobiety i mężczyźni – wykształcenie, praca, zatrudnienie131
10.3. Obowiązki domowe i napięcia w budżecie czasu135
10.4. Oceny życia małżeńskiego i rodzinnego – zmiana kryteriów wartościujących137
10.5. Budżet czasu i zmieniający się status czasu wolnego138
Podsumowanie143
Rozdział 11. Praktyki socjalizacyjne w rodzinie i relacje pokoleniowe 144
11.1. Oczekiwania wobec dzieci i style wychowania w rodzinie144
11.2. Socjalizacja rodzinna i relacje pokoleniowe – młodzi rodzice, bardzo młode dzieci150
11.3. Relacje pokoleniowe po latach i karuzela pokoleń – starsi rodzice, dorosłe dzieci154
Podsumowanie160
CZĘŚĆ IV. W STRONĘ SFERY PUBLICZNEJ162
Rozdział 12. Samopoczucie w rzeczywistości społecznej i ważne zasoby 164
12.1. Podmiotowość i jej zmiany w biegu życia i w biegu zdarzeń165
12.2. Zmiany samopoczucia w rzeczywistości społecznej173
12.3. Poczucie anomii176
12.4. Religijność183
Podsumowanie190
Rozdział 13. Preferencje polityczne – ciągłość i zmiana w czasie ustrojowego przejścia 192
13.1. Profil polityczny pokolenia rodziców z końca epoki PRL193
13.2. Polityczne wolty i reakcja na zmiany systemu197
13.3. Kształtowanie się preferencji ustrojowych na nowo201
13.4. Preferencje ustrojowe dorastających dzieci205
Podsumowanie207
Rozdział 14. Oceny transformacji i zmiany preferencji ustrojowych – bilans trzydziestu lat przemian 209
14.1. Ocena skutków transformacji209
14.2. Zmiany preferencji dotyczących ustroju politycznego i gospodarki210
14.3. W poszukiwaniu odmienności pokoleniowych216
14.4. Trwałość preferencji ustrojowych w czasie – analiza przepływów217
Podsumowanie220
Rozdział 15. Preferencje wspólnotowe – elementy trwałości i zmiany 221
15.1. Preferencje wspólnotowe na starcie przemian ustrojowych222
15.2. Preferencje wspólnotowe po latach – trendy i przepływy225
15.3. Preferencje wspólnotowe a preferencje ustrojowe i sympatie polityczne236
Podsumowanie239
Rozdział 16. Między lewicą i prawicą – siła politycznych autoidentyfikacji 240
16.1. Lewica vs. prawica – splątane znaczenia240
16.2. Autoidentyfikacje polityczne w pokoleniu rodziców i dzieci242
16.3. Nieprzekładalność autoidentyfikacji politycznych na sympatie i preferencje polityczne245
16.4. Społeczne zaplecze orientacji lewicowej i prawicowej247
Podsumowanie251
16.5. Polityczne identyfikacje a obywatelskie zaangażowanie251
Rozdział 17. Postawy obywatelskie i obecność w publicznej sferze życia 253
17.1. Socjalizacja obywatelska – odmienności pokoleniowe253
17.2. Przynależność organizacyjna i zainteresowanie polityką255
17.3. Deklaracje udziału w wyborach i zapowiedź nieuczestniczenia – kategorie wyborców258
17.4. Identyfikacje wspólnotowe i zaufanie do instytucji państwa263
17.5. Typy praktykowanego obywatelstwa – odmienności pokoleniowe265
Podsumowanie270
ZAKOŃCZENIE272
BIBLIOGRAFIA282

sięnapytaniachosocjalizacyjneistrukturalnewyznacznikisytuacjiżyciowejiemo-

cjonalnychnastawieńwobecsystemu.Interesowałanassytuacjażyciowaitożsamość

młodegopokolenia,któremazasobądoświadczenierealnegosocjalizmuiświado-

mośćjegokryzysu,przedsobą-brakdobrychrozwiązańipoczuciezagrożeniawłasnej

perspektywy.Treśćwykorzystanegowbadaniuwywiadubiograficznegoobejmowała

rekonstrukcjęścieżekedukacyjnychisubiektywnąwartośćedukacjiszkolnej,sytuację

życiową(rodzinnąizawodową,wtympoglądynawychowaniedzieci,ocenęmałżeń-

stwa,historięzatrudnieniaiznaczeniepracy),aktywnośćzawodowąizarobkową,

transferyrodzinne,poziomijakośćżycia,aspiracjeidążeniażyciowe,sprawywżyciu

ważne,zaufaniedoinstytucjiidosystemupolitycznego,świadomośćsiebieiwłasnych

relacjizeświatem(otwierająceizamykającewywiadpytanienkimjestem?”).

Badanietobyłonajwiększymzdotychczasowychinajbardziejzłożonymlogi-

stycznieprzedsięwzięciem,aodnalezienierespondentówpolatachidotarciedonich

stanowiłonajwiększewyzwanie.MimowsparciaCentralnegoBiuraAdresowego

ipilotażuadresowegoaktualizacjaadresówdokonywałasięzasadniczowtrakcie

badania.Wporównaniuzpróbąwyjściowąstratyadresoweprzekroczyły2tys.osób3.

Efektywnieudałosiędotrzećdoblisko5tys.respondentówiprzeprowadzićznimi

wywiad(doanalizprzeznaczono4831wywiadów).Doświadczenieto,jakrównież

problemyzwiązanezfinansowaniem(daleceniewystarczającym)spowodowały,że

donastępnegobadanianależałojużpodejśćzeznaczniemniejsząeuforiąiufnością

wsukces(Borowicz1994,s.227-243;Borowicz2003,s.55-62).

Decyzjęokontynuacjiprojektupodjęłahistoria-zjejpunktemzwrotnym

wpostacizmianyustrojowejw1989rokuiwlatachnastępnych.Podnaporem

historycznychwydarzeńniemożnabyłoniepokusićsięosprawdzenie,jakpoko-

lenieariergardyPRLradzisobiewnowejustrojowejrzeczywistości,stającsięnie-

oczekiwanieawangardądemokracjiikapitalizmu.Wlatach1997-1998zostałwięc

zrealizowanykolejny,siódmypomiar.Zbiorowośćbadanabyławówczaswwieku

czterdziestulatibliskodekadęfunkcjonowaławrealiachustrojowychnowejPolski.

Możnabyłoprzyjąć,żekierunek,jakiwżyciuobraliczterdziestolatkowie,imiejsca,

jakiezajęliwspołecznejstrukturze,sąwskaźnikowenietylkodlapytaniaoto,jak

zmianaustrojowawpłynęłanalosyludziukształtowanychwczasachPRL,aleioto,

jakbardzoonisamizaangażowalisięwbudowanienowychprojektówspołecznych

iżyciowychjakosiłasprawcza.

Zewzględówpragmatycznych,abyuniknąćefektuuciekającejpróby(Tuijnman

1998,s.112),leczprzedewszystkimzewzględówfinansowych(lata90.tookres

bolesnegoniedofinansowanianaukiwPolsce)zredukowanozbiorowośćbadanądo

rozmiarówdającychwiększąszansękontrolinadjejparametramiwczasie(z4831do

1127osób).Zmiennąnawigującąiselekcjonującąbyłakonfiguracjatrzechelementów

3Wynikałyonegłównieztrudnościwustaleniufaktycznegomiejscaprzebywaniarespondenta,emigra-

cji(przebywającyoddłuższegoczasuzagranicąstanowili2,3%próby),służbywojskowejczyprzebywania

wzakładziekarnym,wreszcieodmów.

METODOLOGICZNERAMYBADAŃ

Brak wyników

Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra