Między rygoryzmem a tolerancją. Młodzież wobec zjawiska patologii społecznej
Badania, które są omawiane w tej książce, można zaliczyć do nurtu badań nad reakcjami na zjawiska patologii społecznej. W szybko zmieniającej się rzeczywistości Polski współczesnej zachowania będące pewną formą reakcji na różne typy sytuacji anormatywnych bardzo często różnią się od siebie. Ten sam obiekt, ta sama okoliczność może wywołać różne reakcje u różnych ludzi, ale i ta sama osoba w zależności od okoliczności może określone zjawiska akceptować bądź odrzucać. Każde ludzkie zachowanie może być rozpatrywane w kontekście moralnym. Zasadnicze znaczenie dla ludzkiego zachowania ma orientacja człowieka w normatywnych aspektach otaczającej go rzeczywistości. Orientacja ta dotyczy nie tylko norm, ale ich rzeczywistej i hipotetycznej mocy regulacyjnej. Pozwala to stwierdzić, czy dane zachowanie wywołuje w jednostce reakcję odrzucenia – rygoryzmu, ponieważ jest ona o tym przekonana, czy też ta reakcja wynika z faktu, że się w społeczeństwie tak sądzi i jednostka werbalnie jest w zgodzie z owymi sądami, choć wewnętrznie nie jest jeszcze do tego jednoznacznie przekonana.
W pracy podjęto próbę wyjaśnienia, co powoduje, iż młodzież reaguje rygorystycznie bądź tolerancyjnie na zjawiska patologiczne w perspektywie ogólnej, a także na wybrane zjawiska, którymi były alkoholizm, przemoc, przestępczość oraz choroby psychiczne. Analiza różnych form reakcji i ich opis ma pozwolić na skonstruowanie pewnych typów reakcji, ich uwarunkowań i okoliczności, w których szczególnie się przejawiają.