Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SKANSENWDŻOS
TadeuszJarosziBogusławSerafin[4]
Jednymznajwiększychosiągnięćitrwałymmaterialnymelementem
spuściznyprofesorauZbigniewaRomanaDmochowskiegojesttzw.MOTNA
(MuseumofTraditionalNigerianArchitecture)–MuzeumTradycyjnej
ArchitekturyNigeryjskiej,stanowiąceczęśćMuzeumNarodowegowDżos.
Początkiskansenusięgająjeszczeokresukolonialnego.Wpołowielat
pięćdziesiątychówczesnydyrektormuzeumetnograficznegowDżos,brytyjski
archeologBernardFagg,zwanyojcemmuzeum,rozpocząłbudowąreplik
zabudowańnigeryjskichzróżnychregionówkraju.Napoczątkusłużyłyone
zamieszkaniadlapracowników,atakżejukospichlerzenapaszędlazwierząt
trzymanychwtutejszymzoo.Większośćobiektówmuzeumzbudowanajest
zzachowaniemstyluiztradycyjnychmateriałów.Niestety,rozpoczęteprzez
B.Faggapracezostałyprzerwanepojegowyjeździewpołowielat
sześćdziesiątych.
Dopieropoupływieponadsiedmiulat,dziękiinicjatywieprofesora
Dmochowskiego,mogłyonezostaćponowniepodjęte.ProfesorDmochowski
przedstawiłwładzomprojektorganizacjiibudowyskansenu.Udałomusię
uzyskaćprzychylnośćwładzstanowych,któreprzekazałynatencel
powierzchnię65akrów(około26hektarów)malowniczegoiurozmaiconego
terenu,przylegającegodoówczesnegomuzeum.Władzefederalneprzydzieliły
odpowiednieśrodkifinansowe.Współpracęiwsparciezapewniłyrównieżwładze
ipersonelpowstającegowtymczasieUniwersytetuwDżos.
ProfesorDmochowskibyłnietylkoinicjatorem,aleteżorganizatorem
ipierwszymdyrektoremMOTNA.Podstawowymcelempowstaniaskansenu
byłozachowanienajważniejszychinajbardziejtypowychobiektówtradycyjnej
architekturyibudownictwanigeryjskiego,którymgroziłowniedługimczasie
całkowitezniszczenie.Konserwacjairenowacjazabytkówjestproblemem
nacałymświecie,nietylkozewzględunazwiązaneztymkoszty,ale
niejednokrotniezewzględunabrakposzanowaniadlatradycyjnychobiektów
orazzrozumienia,żeichzniszczeniestanowinieodwracalnąstratą.Nacałym
świeciestareizabytkoweobiektynierzadkosąrozbierane,anaichmiejscach
powstająnowoczesne(lubpseudonowoczesne)konstrukcjezestaliibetonu.
Dlatradycyjnegobudownictwanigeryjskiegododatkowymzagrożeniemjest
fakt,żebudulcembyłystosunkowonietrwałemateriały,takiejaklateryt,słoma
iliściepalmowe.Pozbawionestałejkonserwacjiipozostawionebezopieki,pod
wpływemczynnikówatmosferycznychulegająszybkiejerozjiirozsypująsięlub
rozpływają.Wartojednakpodkreślić,żewykonaneztychmateriałówobiekty
odznaczająsiędoskonałymiwłaściwościamiizolacyjnymi,dziękiczemu,nawet
przybardzowysokichtemperaturachzewnętrznych,wichwnętrzupanuje
przyjemny,korzystnydlaczłowiekaklimat.
ProfesorDmochowskizdawałsobiedoskonalesprawęzarówno
zniebezpieczeństwgrożącychtradycyjnejarchitekturzenigeryjskiej,jakijej
