Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Ideasłownikazrodziłasiękilkalattemu.Wertującopracowaniadotyczące
Polakówwimperiumrosyjskim,autorniejednokrotnieodczuwałniedosyt
zpowodulakonicznościdrukowanychmateriałówzarównopolskich,jak
irosyjskojęzycznych.OwieluPolakachmieszkającychnatymogromnym
terytoriummożnabyłopowiedzieć,żeżyliipracowaligdzieśwRosji.Inni,
jakocarscypoddani,przywłaszczenizostaliprzeznaukęrosyjską.Oich
polskimpochodzeniuwspominanomimochodemlubniewspominano
wcale.RosyjskojęzyczneencyklopediepisząnieoJanie,leczoIwanieKry-
nickim,IwanieCzerskim,GienrichuSiemiradzkim.LudwikBazylowobu-
rzałsięniegdyś,żeznanipolscyarchitekcipracującywRosjinaprzełomie
XIX/XXwieku-MarianPeretiatkowicziMarianLalewicz-przeznaukę
rosyjskąnieomalpowszechnieuważanibylizaRosjan.„Niestetywcałej
specjalistycznejliteraturzeradzieckiejtakżenajnowszej-pisałBazylow-
zarównoPeretiatkowicz,jakiLalewiczsąnadaltraktowaniwyłączniejako
Rosjanie”1.WieluPolakówpozazruszczonymimieniemwsłownikachien-
cyklopediachwymienionychzostałozpatronimikum,cowyraźniesugeru-
jeichrosyjskiepochodzenie.
SłownikprzypominanazwiskazarównotychPolaków,którychpolskość
niebudziłanigdyżadnychwątpliwości,jakitych,którzyżyjącwobcym
środowisku,ulegliczęściowejlubcałkowitejasymilacji.Wdrugiejpołowie
XIXwiekuszczególnieniebezpiecznywtymprocesieokazałsięmarksizm
zjegoideąinternacjonalizmu.Wspólnawalkaproletariatuświatazmię-
dzynarodowymkapitałemwymagałarezygnacjiztego,copolskie,wpierw-
szymrzędziezaśzjęzyka,kulturyireligii.Kilkunastuztych,którzyodeszli
odpolskości,przekonanychbyłoponadtoonieodwracalnościwydarzeń
dziejowych.Państwopolskie,wedługichmniemania,nigdywięcejjużnie
miałosięodrodzić.Naszczęścieludzitakichniebyłozbytwielu.Postawa
1L.Bazylow,Historianowożytnejkulturyrosyjskiej,Warszawa1986,s.608,przypis6.
7
