Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Itakjużwkołookrążyłoziemię
Śmiertelnychludzitakpoważneplemię;
JużAntypodówpodziemnakraina
Wamnienowina.
JużAmeryka,jużiMagellana
ŚmiałymHiszpanommorzemdojechana,
SzczęśliweWyspy,onbohaterskiraj,
Wieonimnaszkraj.8
PodróżnikPawełPalczowskizPalczowicopublikowałwKrakowiew1609rokuksiążkę
Kolędamoskiewska.Piszewniejopodróżachiposzukiwaniachzamorskich,kusiopisemokrętów,
którewracajązdalekichwyprawpełnekosztowności,klejnotów,korzeni.RadziwszakżePolakom,
abyraczejskoncentrowalisięnakolonizacjiRosjiniżAmeryki.nCośwtymjest1pisałPalczowski
1żeśmynajmniejtakowychwielkichpożytkówdostąpili.Inszenarodychcącrozszerzyćgranice
swoje,ryzykującwielkimniebezpieczeństwemzdrowiaswegoażzamorzejeżdżą[...]iwAmeryce,
aNowymŚwieciewielkimzamysłomswoimprzezwielkietrudnościmiejscaszukają[...]orzeczy
niewiadomesiękusząc”.9DziełoswojePalczowskidedykowałnWysoceWielebnymJaśnie
WielmożnymPanom,IchMościomSenatoromiIchMościomPanomPosłom,odwszegoRycerstwa
naSejmWalnyKoronnyzgromadzonym,PanomiBraciejmoimMiłościwym”.Awięcbyłtoswego
rodzajuprogrampolityczny.
WPolsceznanebyłyrównieżopowieścijezuitówodziałalnościmisyjnejwAmeryce.
WzmiankęoAmeryceznajdujemym.in.wsztucewystawianejw1638rokuwteatrzekolegium
jezuickiegowLublinie.Byłtodramatośw.Stanisławie,biskupieimęczenniku.Wśródróżnych
częściświataskładającychhołdjegoojczyźniepojawiasięrównieżAmeryka,któranlubojeszczenie
odkrytawiedzącprzecie,żejejbogactwaprzejdądoPolski,każewystępowaćwswoimimieniu
tryfonom,nimfomisyrenom”.PodwpływemtegotypuliteraturyreligijnejobrazAmeryki1
kontynentuitakmałoznanego1byłjeszczebardziejzniekształcany.
UdziałPolakówwewczesnymosadnictwiewAmerycePółnocnejbyłniewielkiwporównaniu
zudziałeminnychnarodowości.Polacyindywidualnieuczestniczyliwnajwcześniejszejemigracjina
półkulęzachodnią,aleruchtennieprzybrałtakichrozmiarówjakwprzypadkuinnychnarodowości.
Niekryłasięteżzatympolitykakolonizacyjnapaństwapolskiego.
8SebastianFabianKlonowicz:Flis,tojestspuszczaniestatkówWisłąiinszymirzekamidoniejprzypadającymi.
Wrocław1950,s.44147.
9PawełPalczowski:Kolędamoskiewska,tojestwojnymoskiewskiejprzyczynysłuszne,okazjapożądana.
Kraków1609.
7
