Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
narodowości,miałdotrzećdopółnocnegowybrzeżaAmerykiwnieokreślonymbliżejmiejscu
(ZiemiaBaffina,CieśninaHudsona,Labrador?).Opróczwzmianekotymfakciewliteraturze
szesnasto-isiedemnastowiecznejoraznaglobusachimapachtejepokiżadnychinnych
dokumentalnychdanychnatemattejpodróżyniema.Ztychwzględówniektórzywspółcześni
autorzykwestionująwogólefakttakiejwyprawy,jakinawetistnieniesamegożeglarza“.2
WacławSłabczyńskiuważa,żewięcejświatłanahipotezęoScolnusiemogłybyrzucićarchiwa
portugalskie,hiszpańskielubangielskie,wktórychjakdotądnieszukanomateriałówdotyczących
tegopodróżnika.TakwięclegendaoJaniezKolnaczekanadalnanaukowąweryfikację.
WiadomośćoodkryciuAmerykiprzezKolumbawkażdymraziedotarładoPolskistosunkowo
wcześnie.
BolesławOlszewiczdoszukałsięokoło60wzmianekoAmerycew39pracachwpolskiej
literaturzeXVIiXVIIwieku.3SłuszniezauważaJanuszTazbir,żeniejesttoliczbakompletna,w
wieludziełachbowiemniewymieniasięAmerykiznazwy,leczużywasięinnychokreśleń,jaknp.
NowyŚwiat.nPopolskusformułowaniategoużyłpierwszy1jaksięwydaje1Białobrzeski,w
swejPostyllipisało«Indyjej,który[sic]zowiąNowyŚwiat»”4.Jednakżezainteresowaniewielkimi
odkryciami,awszczególnościAmeryką,wPolscebyłoznaczniesłabszeniżnp.wPortugaliiczy
Hiszpanii.
PierwsząwliteraturzepolskiejwzmiankęoAmeryceznajdujemywpracachJanaSacrobasa,
zewstępemJanazGłogowa.JanzGłogowabyłprofesoremAkademiiKrakowskiej.Książka
IntroductoriumCompendiosuminTractatumSphaereMaterialiszostałaopublikowanawKrakowie
w1506roku.WiadomościoodkryciuAmerykidotarłydoPolskizapewnekilkalatwcześniej,
przypuszczalnieokoło1500roku.
W1512rokuJanzeStobnicyopublikowałprawdopodobniepierwsząwPolscemapęAmeryki
wswoimdzieleIntroductioinPtholomeiCosmographiam,opartymnaksiążceniemieckiego
geografaM.Waldseemüllera.ByłytowogólepierwszemapywydanewPolsce.
MarcinBielskiwKronicewszystkiegoświata,któraukazałasięwKrakowiew1551roku,
piszeoogromnychrozmiarachAmeryki,przypisującjejobszarrównyczwartejczęściZiemi.
KopernikuznałodkrycieKolumbazadowódpopierającyteoriękulistościZiemi.Wswym
dzieleOobrotachsferniebieskich,opublikowanymw1543roku,odkryciuAmerykipoświęciłsporo
2WacławSłabczyński:Polscypodróżnicyiodkrywcy.Warszawa1973,s.270-272.
3BolesławOlszewicz:PolskaaodkrycieAmeryki.nComptesrendusdelaSociétédesSciencesetdesLettres
deWrocław”,vol.2,1947.
4JanuszTazbir:Szlachtaakonkwistadorzy.OpiniastaropolskawobecpodbojuAmerykiprzezHiszpanię.
Warszawa1969,s.13.
5
