Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Początkiosadnictwapolskiego
Związkipolsko-amerykańskiesąowielestarszeaniżeliStanyZjednoczone.Polacybylijużna
kontynenciepółnocnoamerykańskim,zanimKościuszkoiPułaskiprzybylitam,byuczestniczyćw
wojnieniepodległościowej,zanimwśródkolonistówangielskichzrodziłasięmyślostworzeniu
niepodległegopaństwa.
KiedypierwsiPolacyprzybylidoAmeryki1tegoniktwłaściwieniejestdziśwstanieustalić.
Legendazbytmocnoprzemieszałasięzprawdą,abyśmymogliwiernieodtworzyćfaktyioddzielić
jeodfikcji.
Legendagłosi,żepierwszymPolakiem,którymiałprzybyćdoAmeryki,byłJanzKolna,
pozostającywsłużbiekróladuńskiegoChrystianaI(panował1448-1481).Miałotonastąpićw1476
roku,awięcna16latprzedKrzysztofemKolumbem.JanzKolnamiałdotrzećdowybrzeży
dzisiejszegoLabradoruipłynąćnapołudniewzdłużbrzegówkontynentuamerykańskiego.Jego
odkrycieniezyskałojednakrozgłosu,ponieważ1wedługlegendy1zginąłwdrodzepowrotnej.
Wkronikachskandynawskichiniemieckichrzeczywiściespotykasięwzmiankiożeglarzu
nazwiskiemnScolnus”lubnScolvus”.Istniejezresztąkilkanaściewersjitegonazwiska.Joachim
Lelewelpierwszywysunąłhipotezę,żechodzituoJanazKolna.Kierowałsięprzytymraczej
względamipatriotycznymi,żadnymidowodamibowiemnierozporządzał.
TadeuszEstreichertakpiszenatentemat:nNiewygłaszam,nieproponujężadnejformy
nazwiskaJanazKolna,nieodmawiammupochodzeniapolskiego,aletaksamoniewykluczam
pochodzeniaskandynawskiego,bodotegobrakdanych;natomiaststwierdzam,żedzisiejsiuczeni
niewszyscysięzgadzająnafaktodkryciaAmerykiprzez«Scolnusa»inajegopochodzeniepolskie“.1
WacławSłabczyńskipoprzeanalizowaniuiporównaniuróżnychhipotezdotyczących
nScolnusa”doszedłdonastępującychwniosków:
nOkoło1476r.żeglarzwsłużbieduńskiejoimieniuJan,leczonieustalonymnazwiskui
1KarolWachtl:PoloniawAmeryce.Dziejeidorobek.Filadelfia1944,s.25126.
4
