Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławPiotrDamski
politykęflizolacji”.Przyjętastrategiastanowiławypadkowąpomiędzy
koniecznością,jakzakładano,usuwaniaspornychkwestiiiposzukiwa-
niaprzyjaciółazabieganiemosojusz,czegorezultatembyływspomnia-
nejużporozumienia.Przełomembyłaliansbrytyjsko-japońskizestycznia
1902r.82A.J.P
.Taylorodrzucatakierozumowanie.Wedługniegomariaż
zKrajemKwitnącejWiśniwręczpotwierdzałflizolację”83.Wświetleówcze-
snychpowiązańglobalnychorazkomplikacji,jakiezrodziławojnarosyj-
sko-japońskanależyjednakuznaćjegowniosekzafałszywy.Pomimostricte
dalekowschodniegoidefensywnegocharakterumiałonbowiemznaczące
implikacjedlasytuacjieuropejskiej84.Niemniej,mariażnaznaczonybyłbry-
tyjskimiobawamiprzedzbytnimwiązaniemsięzinnymmocarstwem.Gdy
zatempomimofiaskarozmówzBerlinemArthurBalfourwciążwskazywał
korzyścitakiegoaliansu,Lansdowne,głównyarchitektpolicyofentente,pod-
kreślał,żezaletąsojuszuzJaponiąbyłomniejszeryzykozaistnieniacasus
foederis85.ZwycięstwoJaponiiusunęłojednaktewątpliwościiodnowiony
sojuszz1905r.niebyłjużjedyniewentylembezpieczeństwa,alewartościo-
wymtraktatemmilitarnym,mającymchronićIndie,iwświetlemiędzyna-
rodowychpowiązańoddziałującymtakżenaEuropę86.
48
2.2.2.NieliczącsojuszuzJaponiąWielkaBrytanianiezawarłażad-
nychporozumieńmilitarnychaniinnychzobowiązującychdodyplo-
matycznejwspółpracy.Praktykapokazała,żezerwaniezflizolacjoni-
zmem”byłogłębsze.W1905r.cesarzniemieckiWilhelmIIwylądował
wMarokuoświadczając,żenieuznajeflżadnegoporozumienia,które
[niedawnoP.P.D.]zostałopodpisane”,czyliflserdecznegoporozumie-
nia”(ententecordiale)WielkiejBrytaniiiFrancjizkwietnia1904r.87Rząd
82P
.P
.Damski,DyplomacjabrytyjskawobeczabiegówRosjiowyłącznewpływywMan-
dżurii(październik1901r.-sierpień1903r.),flActaUniversitatisLodziensis”2012,FoliaHi-
storica89,s.23–51;Z.Steiner,GreatBritainandtheCreationoftheAnglo-JapaneseAlliance,
flTheJournalofModernHistory”1959,Vol.31,No1,s.27–36;I.Nish,TheAnglo-Japanese
Alliance.TheDiplomacyofTwoIslandEmpires,1894-1907,London1966.
83A.J.P
.Taylor,op.cit.,s.400.
84Chodzigłównieoewentualność,wktórejFrancjaprzystąpiłabydowojnypostro-
nieRosji,cowymusiłobyreakcjębrytyjską.Patrz:TheRusso-JapaneseWarinGlobalPerspec-
tive.WorldWarZero,ed.J.W.Steinberg,Leiden–Boston2005;TheRusso-JapaneseWarinGlo-
balPerspective.WorldWarZero,ed.D.Wolf,Leiden–Boston2007.Wsprawiezabiegów
francuskichzmierzającychdozłagodzeniaanimozjibrytyjsko-rosyjskichpodczaswojny
naDalekimWschodziepatrz:C.M.Andrew,op.cit.
85A.J.Balfour,ToLansdowne,12.12.1901,BalfourPapersAdd.49727,TheBritishLi-
brary;H.C.Lansdowne[Pety-Fitzmaurice],ToBalfour,12.12.1901,BalfourPapersAdd.
49727,TheBritishLibrary.
86I.Nish,op.cit.,s.345–377.
87H.E.White,Tel.No.26,totheMarquessofLansdowne,Tangier,April1,1905,D.5.15
p.m.,R.9p.m.,[w:]BD3,s.62;H.E.White,No.53,totheMarquessofLansdowne,Tangier,
D.April2,1905,R.April10,1905,[w:]BD3,s.63.