Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakrespojęciaidyskusjaznaczeń„politycznegoislamu”
33
***
Przesłankidotyczącepolitycznejroliislamuwewspółczesnymświe-
ciepojawiałysięokazjonalnie,wróżnychokresachikontekstach,arok
2001niejesttujedynymwyznacznikiem.Naczterylataprzedrewolucją
wIranie,wroku1975LewisopublikowałwmiesięcznikuHCommenta-
ry”artykułPowrótislamu(TheReturnofIslam),uznawanyzajedną
zpierwszychzachodnichprognozdotyczącychroli,jakąislambędzie
odgrywałwpaństwachmuzułmańskich,przewidującychnastanieery
fundamentalizmumuzułmańskiego47.Dostrzegłwislamiepotencjałpoli-
tyczny,któryHmożestaćsiębardzoistotnąwewnętrznąsiłą,jeślitylko
pojawisięodpowiednirodzajprzywódcy”48.PorewolucjiwIraniemu-
zułmańskieideereligijnezaczęłyodgrywaćcorazwiększąrolęwpolity-
ceświatowej49.Wymusiłotonabadaczachpodjęciedyskusjinadnaturą
iinterpretacjąpolitycznejnaturyislamu,ujawniającjednocześniegłębo-
kieróżnicewustaleniachbadawczychiświatopoglądach.Naogólnym
poziomie,wpodejściudoproblematykipolitycznegoislamudająsięza-
uważyćdwieorientacje.Jednajestkonsekwencjąrelatywizmukulturo-
wego,któryodchodziodwartościowaniajakichkolwiekkategorii,wtym
takżereligii,innychkultur.ŹródłemtejorientacjijestHpostulatbez-
stronności”antropologówkultury.Drugąorientacjąjestswegorodzaju
europocentryzm,formułowanieoceninnychkulturzperspektywyro-
dzimychwartościkulturowych,odrzucanieparadygmaturównoupraw-
nieniawszystkichkultur50.Pojęciepolitycznegoislamuobejmujeobszar
kulturowy,cywilizacyjny,któryokreślasięświatemislamu.Jakstwier-
dzaRobertBorkowski,Hświatislamu”jestokreśleniempublicystycznym
imałoprecyzyjnym,jesttobowiemHświat”silniezróżnicowanyreligij-
nie,społecznieipolitycznie.Wjegoobrębiewyróżniasiękilkaobszarów
kulturowych(arabski,perski,turecki,subkontynentindyjski,sudańsko-
afrykański,malajsko-indonezyjskiorazislamskądiasporęzachodniej
hemisfery),takwięczróżnicowaniereligijne,społeczneietnicznetej
społecznościjestogromne51.Mimoto,niektórzybadaczebroniąkoncep-
47Podobnątezę,opartąnaanalizieskutkówprocesukolonizacji,przedstawiłJ.Wiatr,
Drogidowolności:politycznemechanizmyrozwojukrajówpostkolonialnych,Wydawnic-
twoKsiążkaiWiedza,Warszawa1982.
48B.Wolfos,Suicideislam:Samobójczyislam,2013,s.11;P.S.Ślusarczyk,Politycznyis-
lam,liberalnademokracjaizachodniezłudzenia,[w:]Politykajakowyrazlubnastępstwo
religijności,red.R.Michalak,WydawnictwoMorpho,ZielonaGóra2015,s.47.
49J.J.G.Jansen,Podwójnanatura…,op.cit.;P.S.Ślusarczyk,Politycznyislam…,op.cit.,s.47.
50P.S.Ślusarczyk,Politycznyislam…,op.cit.,s.47–48.
51R.Borkowski,Terroryzmponowoczesny…,op.cit.,s.149.
