Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RAMYTEORETYCZNEIKONTEKSTYBADAŃNADPOLITYCZNYMISLAMEM
zainteresowańmająspołeczneiekonomicznecele,używająteżprzemocyjako
sposobudziałania.Konserwatyściiumiarkowaninależądoklasyśredniej,ich
głównymipoplecznikamisąznawcyprawa.Konserwatyściskupiająsięnacelach
moralnychidążądoislamizacjispołeczeństwaorazinstytucjipaństwowych,nie
przejmująjednakpolitycznejwładzy.Umiarkowanipodejmująsiędziałańwra-
machinstytucjonalnychformuczestnictwa69.
IsmailużywaterminuHislamizm”naopisaniezarównoHpolitykiis-
lamskiej”,jakiprocesureislamizacji.HPolitykaislamska”dotyczydzia-
łańorganizacjiiruchów,któreagitująwsferzepublicznej,wykorzystu-
jączarazemznakiisymbolewzięteztradycjiislamu.Natomiastreisla-
mizacjaoznaczadążeniedoislamizacjisferyspołecznej;obejmujepro-
ces,wramachktóregoróżnedomenyżyciaspołecznegosąotaczane
znakamiisymbolamizwiązanymizkulturątradycyjnegoislamu.Ismail
zastrzegajednak,żeci,którzydokonująislamizacji,niekonieczniesą
zwolennikamiislamistówaniteżniemusząbyćaktywniwramachru-
chówislamskich70.
WartozwrócićuwagęnaużywanyprzezIsmailaterminHpolitykais-
lamska”.PeterMandavillewpracyIslamandPoliticsakcentujeróżnicę
międzyHpolitykąislamską”aHpolitykąmuzułmańską”,iraczejużywa
drugiegoztychpojęć.HNaciskraczejnamuzułmanówniżislamjest
podkreśleniemrealnychludzi,wrealnymkontekście,stojącychprzedre-
alnymiproblemami”,zatemterminHpolitykamuzułmańska”jestbar-
dziejużyteczny,pozwalabowiemuwzględnićzróżnicowanieipluralizm
islamuzperspektywymuzułmanówjakospołecznychaktorów71.Wnie-
którychobjaśnieniachislamizmureligiawystępujejakoczynnikdeter-
minujący,tymsamymprzedstawiaonucieleśnienieniezmiennej,trwałej
wiaryiidei,któremotywująwierzącychdodziałania.Wtymsensie,jak
zauważaIsmail,islamiścikierująsięideałemwczesnegospołeczeństwa
muzułmańskiegoorazwiarąwzjednoczeniereligiiipolityki.Jednakta-
kierozumienieislamizmujestproblematyczneirodziszeregpytań.Po
pierwsze,cojestpodstawą,bydawaćpierwszeństworeligiiponadklasą,
narodemitp.Jeślirzeczywiścietożsamośćislamistówjestexdefinitione
pochodnąreligii,oznaczato,żewkształtowaniupodstawtożsamości
muzułmanieróżniąsięodwiększościistotspołecznych.Podrugie,jakie
sąpodstawy,byprzypuszczać,żemuzułmaniesąbardziejoddanireligii
niżwyznawcyinnychreligii,aichreligijnośćjestściślejzwiązanazpoli-
69S.Ismail,BeingMuslim.Islam,IslamismandIdentityPolitics,[w:]Politicalislam.Acriti-
cal…,op.cit.,s.17.Problemtypologiiislamizmustanowićbędzieistotnytematdal-
szychczęścipracy(zob.rozdział3i4).
70Ibidem.
71P.Mandaville,IslamandPolitics,Routledge,London–NewYork2014,s.23.
