Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Lukiipowtórzenia
WilhelmzMoerbeke,trzynastowiecznytłumaczArystotelesa,piszenakońcu
łacińskiegoprzekładuPolityki:ReliquahuiusoperisinGraecononduminveni(„Jak
dotądnieznalazłemresztytegodzieławoryginalegreckim”).Trudnouniknąć
wrażenia,żetraktatjestniekompletny,gdyweźmiesiępoduwagęniezrealizowane
obietniceautora.Najbardziejuderzabrakoglnejcharakterystykiustrojuarystokra-
tycznego,ktrejoczekiwalibyśmynakońcuksięgiIII.ZewzmianekwksiędzeIV
możnabysądzić,żeustęptakibyłpierwotniewdziele,leczzostałusunięty
12
.Tak
sądząniektrzynowsiuczeni
13
,apierwszyzapewnewysunąłtętezęszesnastowiecz-
nykomentatorPolitykiTommasoAldobrandini
14
.Wkrtcezobaczymy,żeHansvon
Arnimwiążezniknięcietegoustępuzbiografiąautora,ktryzczasemwyrzekłsię
zaszczepionychprzezPlatonapoglądwarystokratycznych.
WymieńmyparęprzykładwniezrealizowanychobietnicArystotelesa.Pod
koniecksięgiItwierdzion,żewtraktacieopolityceniezbędnejestomwienie
stosunkwmężaiżonyorazdzieciiojca
15
.WksiędzeVIIzauważapotrzebę,by
pźniejsięjeszczezastanowićnadstosownąwielkościąmiasta
16
.Wtejsamej
księdzezapowiada,żeprzedstawipożytkipłynącezewsplnychbiesiadobywateli
17
.
NiedasięznaleźćwPolityceustępw,wktrychautorbyspełniałteiniektre
innezapowiedzi
18
.
ZdrugiejstronydostrzeżonowPolitycemiejsca,wktrychautordwarazy
mwiprawietosamo
19
—naprzykładwksiędzeIIdwapodobnewywodyotym,
żezrwnaniemajątkwniewystarczy,byzapobiecniepokojomspołecznym
20
,
awksiędzeIVdwieprbywykazania,żeliczbamożliwychustrojwwiążesię
zliczbączęściskładowychpaństwa
21
,idwazestawieniatypwustrojudemo-
kratycznego
22
.
Zwracającuwagęnatewyraźneoznakiniedopracowaniadzieła,pamiętajmy
jednocześnie,żejestwnimsporospełnionychzapowiedziorazodnośnikwdo
istniejącychmiejsc.
12
Polit.,ks.IV,rozdz.3,§2irozdz.5,§10.
13
J.R.EatonwewstępiedoangielskiegoprzekładuPolityki,Oxford1855,s.III-XIV,iH.v.
Arnim,ZuW.Jaegers„GrundlegungderEntwicklungsgeschichtedesAristoteles”,„WienerStudien”
46(1928),s.28in.(cyt.przezAubonneta,s.CVIII,przyp.3).
14
Zob.TommasoAldobrandini,CommentarytoAristotle’s„Politics”,wyd.M.Szymański,t.I,
Warszawa1999,s.47.
15
16
17
18
Polit.,ks.I,rozdz.5,§11.
Polit.,ks.VII,rozdz.5,§1.
Polit.,ks.VII,rozdz.9,§6.
Aubonnet,s.XCV,przyp.1.
19
C.Wilson,NotesonSomePassagesinthePolitics,„JournalofPhilology”10(1881),s.80-86,
cyt.przezAubonneta,s.XCVIII-XCIX.
20
21
Polit.,ks.II,rozdz.4,§7i11.
Polit.,ks.IV,rozdz.3,§1-5i9-15.
22
Polit.,ks.IV,rozdz.4,§2-7irodz.5,§2-5.
11
