Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
NasamymkońcuzostałabynapisanaksięgaI,zawierającarozważania
opoczątkachmiastaiodomujakopodstawowejkomrcespołeczeństwa.Jaeger
uważazawstępdodanypoukończeniuresztydzieła
26
.
ZJaegerempolemizowałinnywybitnyuczony,HansvonArnim.Rwnieżon
uważał,żezbiegiemczasuwpismachArystotelesamalałwpływPlatona,inatym
założeniuoparłswojąchronologięPolityki.Najwcześniejszesą,jegozdaniem,
księgiIiIII,opartenazałożeniu,żenajlepszewpaństwierządymonarchiczne
lubarystokratyczne.PozostajetowzgodziezteząPlatonawPaństwie,żerządzić
winnifilozofowie,azatemnielicznagrupa.NastępniepowstałyksięgiIV-VI.Von
Arnimpodejrzewa,żewzamierzeniuautoramiałyonebyćopartymnapraktycznych
obserwacjachdopełnieniemteoretycznychrozważzksiągIiIII,jednakwtrakcie
pisaniaArystoteleszacząłsięskłaniaćkuinnemuideałowipolitycznemuuznał,
żenajlepszymustrojemjestpoliteja.KolejnymetapembyłaksięgaII,świadcząca
otym,żeArystotelesnatylejużodszedłodnaukswojegomistrza,żejestwstanie
gokrytykować.WtymwłaśnieokresielubniecopźniejArystotelesusunął
ztekstuPolitykiznajdującesięniegdyśnakońcuksięgiIIIomwienieustroju
arystokratycznego,wyrażającezapewneaprobatędlatejformyrządw,natomiast
samąksięgęrozszerzyłorozdział11,przedstawiającyargumentynarzecz
demokracji.NajpźniejnapisanączęściąPolitykisą,zdaniemvonArnima,księgi
VIIiVIII,gdyżwnichautornajbardziejsięoddalaodpoglądwPlatona.Jak
zauważaErnestBarker,vonArnimpopełniatubłądbiorącpoduwagęjedynie
poglądyPlatonaprzedstawionewPaństwieiwdialoguPolityk,podczasgdy
ArystoteleswostatnichdwchksięgachwyraźnieopierasięnaPlatońskich
Prawach
27
.
SamBarkerproponujechronologiębliższątej,zaktopowiadasięJaeger.
NiewyrżniajednakwPolitycedwchwarstw,lecztrzy:używającżartobliwej
przenośnimitologicznej,pisze,żedziełoArystotelesaniejestdwugłowymJanusem,
lecztrzygłowymCerberem.ZdaniemBarkera,wczasiepobytuwAssosfilozof
napisałksięgiVIIiVIII,wnichbowiemwidaćświeżąznajomośćPrawPlatona,
ktre,jakoostatniedziełomistrza,byłyzpewnościąprzedmiotemczęstych
dyskusjirdjegouczniw.ZawartywostatnichksięgachPolitykidośćnaiwny
opisidealnegopaństwawskazujenato,żeautornienabrałjeszczedoświadczenia
politycznego.KsięgiI-IIIpowstałybywlatach342-336,gdyArystoteles
przebywałnadworzemacedońskimwPellijakonauczycielAleksandra.Przejawia
sięwnichtrzeźwiejszyosądpolityczny,natomiastzawartawIIksiędzepolemika
zPrawamiPlatonapokazuje,żeautorPolitykisłabojużpamiętatreśćtegodzieła.
Barkeruważa,taksamojakJaeger,żeksięgiIV-VIpowstaływostatnimokresie
26
W.Jaeger,Aristoteles.GrundlegungeinerGeschichteseinerEntwicklung,Berlin1923(cyt.
przezAubonneta,s.CXIiBarkera,s.162i168).
27
H.v.Arnim,ZurEntstehungsgeschichtevonaristotelischen„Politik”,Sitzungsberichteder
AkademievonWissenschafteninWien,philosophisch-historischeKlasse,200(1924);(cyt.przez
Barkera,s.168-171).
13