Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
Rozdział1
Konstruktywizmpojawiłsięwlatach90.XXwiekujakoistotnewyzwaniedla
realistycznychiliberalnychparadygmatów.Stosunkowoniedawnezaistnienietej
teoriisprawia,żekanonkonstruktywizmujestniecotrudniejszydozidentyfikowa-
nia.Jestonzwykledefiniowanyjakoodmiennyodmaterializmuiracjonalizmu.
Konstruktywizmjestraczejontologią:zbioremzałożeńoświecie,ludzkiejmoty-
wacjiiwolnejwoli.Jestpodejściem,którepodkreślaspołecznylubsubiektywny
wymiarświatowejpolityki
102.Teoriatautrzymuje,żewiększośćzjawiskwystepu-
jącychwpolityceświatowej-takichjak:suwerennośćpaństwowa,tożsamość
narodowa,legitymizacja,ideologieiinstytucjepaństwowe-jestwynikiemdziałań
społecznych.Wiara,żerzeczywistośćjestspołecznieskonstruowana,pozwala
konstruktywistomuznać,żenormy,tożsamośćiideesąkluczowymiczynnikami
wtejteorii.
Konstruktywizmopierasięnaprzekonaniu,żestosunkówmiędzynarodowych
niedasięzredukowaćdoracjonalnychdziałańiinterakcjiwramachmaterialnych
ograniczeń(jaktwierdząniektórzyrealiści)lubwramachograniczeńinstytucjo-
nalnychnapoziomiemiędzynarodowymikrajowym.Dlajegozwolennikówinte-
rakcjapaństwanieleżywstałychinteresachnarodowych,alemusibyćrozumiana
jakowzorzecdziałania,któryjestkształtowanywczasieprzezrozwójjegotożsa-
mości.Stosunkimiędzyludzkieskładająsięzasadniczozmyśliiidei,niezaś
zelementówmaterialnych
103.
Konstruktywizmpostrzegabezpieczeństwojakorezultatinterakcjiróżnychak-
torówzwartościamispołecznymikształtującymiterelacje.Bezpieczeństwojest
intersubiektywne-stanowiprocesinterakcjiinegocjacji.Jednostkitworzącezbio-
rowościtworząkulturę,ainteresynarodoweipaństwowesąrezultatemspołecz-
nychtożsamościaktorów.Przedmiotbadańkoncentrujesięnanormachorazprak-
tykachjednostekizbiorowości.Nierozróżniasiępolitykiwewnętrznejimiędzyna-
rodowej.Pozmianiepostrzeganiabezpieczeństwaipokonaniulęku,osiągasię
bezpieczeństwo.Naszczególnąuwagęzasługujewtymkontekścierozróżnienie
międzybezpieczeństwemwnsensieobiektywnym”(brakzagrożeń)inwsensie
subiektywnym”(brakstrachu)
104.Bezpieczeństwoosiągasię,gdyobaskładniki
istnieją.
Konstruktywiści,podobniejakrealiściiliberałowie,akcentująrolęsiły.Nie
chodzijednakosiłęwznaczeniumaterialnym(militarna,ekonomiczna,politycz-
na),leczoidee,kulturęijęzyk.Siłazawszewystępujewrelacjachpomiędzyakto-
rami,akonstruktywiścidążądoodnalezieniajejźródeł.Towłaśniepokazanieźró-
102T.Terriff,S.Croft,L.James,P.M.Morgan,SecurityStudiesToday,Cambridge1999,
s.99-114.
103A.Wendt,AnarchyisWhatStatesMakeofIt:TheSocialConstructionofPowerPoli-
tics,nInternationalOrganization”,Vol.46,Issue2,Spring1992,s.396-397;por.R.Zięba,
Otożsamościnaukobezpieczeństwie,s.14.
104A.Wolfers,NationalSecurityasanAmbiguousSymbol,w:A.Wolfers(ed.),Discord
andCollaboration.EssaysonInternationalPolitics,Baltimore-London1962,s.149.
