Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
cyjnychpaństwa,anastępnierozciągnięcietychzasadnawszystkieprowincje
Królestwa.DlategoteżwPrusachNowowschodnich,odmiennieniżwinnych
prowincjach,wprowadzonotylkourządlandrata,któremupodporządkowano
władzewkażdympowiecie.Decydowałonwsprawachadministracyjno-skarbo-
wych,zarazpowładzachmiejscowych,czylimagistratachmiast.Wzmocniony
urządlandrataotrzymałdopomocyradcępodatkowego,któryprzejąłfunkcję
dawnegopoborcypodatkowego.NatomiastwPrusachPołudniowychnadal
funkcjonowałyinspekcjepodatkoweiurządradcypodatkowego,któremu
podlegałysprawymiast
5.Władzepruskienastanowiskalandratówstarałysię
mianowaćPolaków,chcącwtensposóbpozyskaćszlachtępolskądlanowej
władzy–monarchiipruskiej.Byłatojednakszlachtapolska,aleokorzeniach
protestanckich
6.
Wrazzezmianamiadministracyjnymiwprowadzononowerozwiązaniafis-
kalno-gospodarcze.12lutego1797r.wdrożonopatentdotyczącyuregulowania
podatkówwPrusachPołudniowychiNowowschodnich.Wcześniejzwiększono
obciążeniapodatkoweszlachty(zdóbrszlacheckich„ofiara”wwysokości24gr
odwszelkichdochodówzgruntówziemskich,zmiastprywatnychorazwszel-
kichprzedsięwzięćgospodarczychinicjowanychprzezszlachtę).Wstyczniu
roku1793władcaPrusFryderykWilhelmIInakazałprzejęciedóbrduchownych
iwydzierżawienieichnaprawachdomen.Wrezultaciedobratezostałyobłożo-
nepodatkamiwwysokości50%odwszelkichdochodówustalonychnapodsta-
wielustracjizroku1789.Następnierządpruski24kwietnia1795r.wprowadził
trójstopniowąskalętegopodatkuwzależnościoddochodu.Potwierdzonoto
edyktemwydanymwdniu7lipca1796r.Naobszardepartamentówprowincji
PrusyNowowschodnierozciągniętogowrokpóźniej–27kwietnia1797r.
Zpodatkuwyłączonocałkowicietychduchownych,którychrocznydochódnie
przekraczał500zł,ciktórzymielidochódrzędu500–2000złopłacali20%
podatku,aciktórzyuzyskiwaliponad2000zł–50%.Odzgromadzeńduchow-
nychustalonopodatekwwysokości10%.UtrzymanofunkcjonującywRzecz-
pospolitejpodatekpodymny.Nadtowyraźniezwiększonopodatkiniestałe
7.
5J.Wąsicki,Ziemiepolskiepodzaborempruskim.PrusyNowowschodnie(Neuostpreussen)
1795–1806,[w:]PracePolskiejKomisjiHistorycznej,t.20,z.1,Poznań1963,s.33,177;tenże,
PruskieopisymiastpolskichzkońcaXVIIIw.,DepartamentBiałostocki,Poznań1964,s.6–10;
tenże,WpływzaboruziempolskichnareformyustrojowewPrusachdoroku1806,„Studia
Śląskie”1971,t.20,s.518;J.Kukulski,StolatRosjiwKrólestwiePolskim(1815–1915),
PiotrkówTrybunalski2005,s.1;A.Korbowicz,W.Witkowski,Ustrójiprawonaziemiach
polskich,Lublin1996,s.19–20.
6W.Puś,Powiatrawskiwokresiezaborów,[w:]Powiatrawski.Zarysdziejów,red.S.M.
Zajączkowski,Łódź1975,s.198.
7AGAD,KRPiS,sygn.177,k.nlb.;374,k.nlb.;406,k.nlb.;605,k.nlb.;606,k.nlb.;652,
k.11,14;1666,k.124–126;AGAD,RMKW,sygn.181,k.11–12;229,k.1,4–7;APB,
KWiDDBNPW1796–1807,sygn.4,k.1;2,k.29;8,k.206–213;APByd.,AmB,sygn.46,k.75–
