Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dorobekdziedzinywskazuje,żeszczególnieinteresującewydająsięzwłaszcza
niewspółmierneepistemologie.Etycznekonsekwencjepowyższegostanurze-
czysąjużsprawąwtórną.Sądzę,żeantropologiapowinnaograniczaćsiędo
dostarczaniawiedzyospołecznychipsychologicznychkonsekwencjachkon-
frontacjiróżnychformmoralności.ZgadzamsięzGeertzem(2003),żepowin-
niśmyraczejprzyglądaćsięsmokomniżjezabijaćczyoswajać.Jakoczłowiek
wiem,jakoceniampraktykirasistowskie;jakoantropologwiem,żemójpunkt
widzeniamożebyćskonfrontowanyzjegoempirycznymialternatywami,kon-
sekwencjamiżyciaspołecznego.Antropologicznerozumieniewymagatutajnie
tylepowstrzymaniawłasnychemocjiisądów,ileuznaniaichzaszczególnyro-
dzajdanych,którynastępniepoddawanyjestszczególnejrefleksji.Zabiegten
wymagaoddzieleniadoświadczeniaetnograficznegoodpóźniejszejantropo-
logicznejrefleksji.Jesttoprzedsięwzięcieniezwykletrudne,aprzedstawione
wdalszejczęściksiążkipropozycjeinterpretacyjnesąraczejwskazaniempew-
negokierunkurozwojuteoriiantropologicznej.Ostatecznienajważniejszym
narzędziembadawczymantropologiijestpodejmowanaprzezbadaczaempi-
rycznakonfrontacjaróżnychwersjizastosowańRozumu,zjegoalternatywami.
Jejwynikniezawszejestjednoznaczny.Starającsięwniknąćwistotęuprawiania
antropologii,KirstenHastruppisze:
Takzwanyprzekładkulturowy[…]niejestkwestiąznalezieniaodpowiednichsłów
dlatubylczychokreśleń,leczprzekazywanieminnegosposoburozumieniarzeczy;
rozumienia,któremożebyćzupełnieobceoświeceniowejwizjiRozumuorazjego
modernistycznemunastępcy:piszącemuautorowi.Największewyzwaniedlaan-
tropologiiniepoleganapoprawnymodczytaniuinnychkultur,lecznaodzyskaniu
znikającychepistemologii.(Hastrup2008:55)
Uprzedzającniecoprezentowanewksiążcefaktywspomnę,żewłaściwie
wszyscygłówniaktorzyspołecznegoteatruintegrowaniaRomówgrająswoje
rolewpoczuciumoralnejkonieczności.Nieoznaczato,żeniedostrzegająpew-
nychmankamentówobecnejpolityki.Wciążjednakwierzą,żekonkretneformy
pomaganiaRomomsączymśsłusznym,więcgdytylkopoprawisiępewneele-
mentytechniczne,sprawymogąjeszczeprzybraćkorzystnyobrót.Jakirodzaj
wiedzy,jakiefaktylubjakiewartościmoralnemogłybypowstrzymaćaprobatę
przynajmniejdlaniektórychstosowanychwspółcześnieogólnychwytycznych
politykiintegrowaniaRomów?Mówiącotwarcie:niewiem,alejednocześnieje-
stembardzosceptycznywobecprzekonania,żesamopoczuciemoralnejsłusz-
nościjestgwarancjąuzyskaniasatysfakcjonującychefektów.
ZgadzamsięprzytymzMichałemBuchowskim(2004:206),gdydowodzi,
żewanalizieantropologicznejmożliwejestjednoczesnezachowaniezałożenia
oracjonalnościdziałaniaiodrzuceniezałożeniaoracjonalnościodnoszących
siędoniegowierzeń.Przyjęcie,żeludziezgodniezeswojąwiedząracjonal-
niewykorzystujądostępneimśrodkidorealizacjinieracjonalnych,kulturowo
24
