Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Myślstrategicznaczasówprzednowoz
˙ytnych
rozpraszane,anaste
"pniebezlitośnieidoszcze
"tniemasakrowane.Krótko:mobil-
ność–rozproszenie–koncentracja–rozpraszanieprzeciwnika–pościgdo
całkowitegozniszczenia.Odnajdziemytodopieropare
"wiekówpóźniejuNa-
poleona.Iwtymprzypadku,pookresieekspansjiiswoistego,niepierwszego
whistoriiimperialoverstretching,nasta
"piłaimplozjaiskurczeniesie
"imperium
Mongołówdoniemaletnicznejpodstawy(zwyja
"tkiemwpewnymsensieChin,
gdziejednaknasta
"piłaichszybkaasymilacja).Owszem,pozostały–obok
„wysp”ludnościtatarskiejnaobszarzeodUkrainypoChiny–wpływykultury
politycznejwłaściwejtemuimperium,którejcechy(pogardadlajednostki-osoby
orazbezwzgle
"dnyterroriokrucieństwodlawymuszaniaposłuszeństwa)odcis-
ne
"łyswedramatycznepie
"tnonatradycjipolitycznejRosjiisłuz
˙yłyumacnianiu
władzysowieckiej.SamaskutecznośćsposobówwalkiMongołówbezodnie-
sieniadopaństwajakoinstytucjonalnejbazydlapolityki,gospodarki,rozwoju
cywilizacyjnego,nawetjeślitylkotechnicznego,niewystarczyładozapewnienia
trwałościichimperium
15
.
3.Wste
˛pdonowoz
˙ytności
WepoceodrodzeniaEuropawchodziwokreswielkiej,rozcia
"gnie
"tejwcza-
sie(XVI–XVIIIwiek)transformacji.WtymczasieEuropa,aszerzejZachód,
„odrywasie
"”odresztyświata.Wartoprzypomnieć,iz
˙jeszczepoXVI/XVII
wiekuróz
˙nicepodwzgle
"dempoziomucywilizacjimaterialnejpomie
"dzyEuropa
"
iniektórymiinnymiregionamiświataniebyłyznacza
"ce.Dopierokumulatywny
efektwieluwzajemniesie
"nasilaja
"cychczynnikówwepchna
"łEurope
"natory
przyspieszonegorozwoju,którypozostawiłreszte
"światadalekowtyle.Na
be
"da
"ceprzedmiotemfascynacjiibadawczejdociekliwościnajwybitniejszych
historykówzjawiskowielkiejtransformacjizłoz
˙yłysie
"głe
"bokieprzeobraz
˙enia
wsferzegospodarczo-technicznej,społecznej,procesównarodowotwórczych,
organizacjipaństwaistosunkówmie
"dzypaństwowych.Natymtledokonujesie
"
rozwójsztukiwojennej–doktryny,technikiiorganizacji.Pojawiaja
"sie
"takz
˙e
wielkietalentydowódcze,którymtowarzyszy,jaktobywałotakz
˙ewprzeszłości,
talentliteracki.Wtymokresiemamytakz
˙edoczynieniazniezwykła
"mnogościa
"
wojeniinnegorodzajudziałańzbrojnych.Tocza
"sie
"licznewojnydynastyczne,
sukcesyjne,wojnywłoskie,religijne(walkikatolikówzprotestantami,reformacji
zkontrreformacja
"),wojnyzwia
"zanezekspansja
"habsburska
",anaste
"pniejej
odpychaniem,wojnywewna
"trzRzeszy(pomie
"dzypaństewkaminiemieckimi),
wojnykoalicyjne(np.abyosłabićdominacje
"Francji),wojnyAustriizPrusami
15
Zanajbardziejwnikliwa
"charakterystyke
"sposobówwalkiMongołówuwaz
˙asie
"raporty
ipismawłoskiegofranciszkaninaGiovannidePlanoCarpini,którywpołowieXIIIw.po-
dróz
˙owałdoAzjiŚrodkowejnapoleceniepapiez
˙aInnocentegoIViostrzegałprzedpłyna
"cym
zichstronyzagroz
˙eniem(ibidem,s.547in.).Pewneuwagiodnosza
"cesie
"dosztukiwojskowej
pozostawiłTamerlan,najbardziejokrutnyspośródmongolskichwodzów,ionejednakdotycza
"
niemalwyła
"cznietaktykibitewnej.
