Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JoannaPodgórska-Rykała
sadąrówności10,cojaksiępóźniejokaże,miałoniebagatelneznaczeniedlakształtowania
siękolejnychinterpretacjiideirówności.
Obecnierównośćjestjednązpodstawowychwartościfilozofiispołecznej,myślipoli-
tycznej,etykiiprawa.Kategoriatawystępujezazwyczajwsilnymzwiązkuzesprawiedli-
wościąorazwolnościąiopierasięnaprzekonaniu,żewszyscyczłonkowiespołeczeństwa
powinnimiećtakiesameszanseżycioweibyćrównymiwobecprawa.ŁukaszWawrowski
wyróżniłdwaaspektyrówności:równośćstanupoczątkowegoorazrównośćstanudoce-
lowego.11PrzytoczyłwtymkontekściesłowaGiovanniegoSartoriego,iżnrównerezultaty
wymagająnierównychszans”12orazJohnaRawlsa,iżnnierównościniezasłużonedomaga-
jąsięzadośćuczynienia”
.13Takwięcwyrównanieszansróżnychludzi,którzyniezeswojej
winypozostajązainnymi,możnauznaćzajednązmożliwychopcjirealizacjipostulatu
sprawiedliwości.Równośćdajesięurzeczywistnićtylkowwolnymspołeczeństwie,czyli
takim,któreskładasięzwolnychjednostek.Wolnośćjestwarunkiemkoniecznymrów-
ności,arówność-wolności.JarosławRolewskizauważył,żespóropierwszeństwojednej
ztychwartościjestpozbawionysensu,jakożejegozdaniemwarunkująsięonewzajemnie.
Równośćjestprzedewszystkimrównościąwbyciuwolnym,awolność-wolnościąrów-
nychsobieosób.Niezbędnajestwtymkontekściezarównowolnośćwewnętrzna(myśli,
poglądów),jakiwolnośćzewnętrzna,warunkowanaprzezodpowiednieprawodawstwo.14
Jednaknżądanierównościjestjednocześniezłożone,jakikontrowersyjne”
.15Jegozłożo-
nośćpoleganatym,iżupodstawżądaniarównościnieleżypojedynczaikonkretnarzecz,
awręczprzeciwnie-jesttocałyzestawrzeczy.Dodatkowoowenrzeczy”niemusząbyć
postrzeganeprzezwszystkichjakokonieczne,aprzytymniesąraczejprzezwszystkichpo-
żądane.Kontrowersyjnośćwynikazprzeświadczenia,iżrównośćmogłabyzagrażaćinnym
ważnymwartościom.16Prawdziwościtychsłów-wedługStuartaWhite’a,ichautora-do-
wodząwielkiewydarzeniaostatnichstuleci:rewolucjafrancuska,walkaczartystówwWiel-
kiejBrytanii,powstanieruchuabolicjonistycznegowStanachZjednoczonych,rewolucja
wRosjiiwreszcienarodzeniesięświatowegoruchufeministycznego.Zperspektywyczasu
poddającocenieowewydarzeniamożnazgodzićsię,żeżądanierówności,mającekorzenie
wstarożytności,bezsprzeczniepozostajekluczowymzagadnieniemnowożytnejpolityki.
Okolizjachwartości,któremiałnamyśliWhite,IsaiahBerlinnapisałtak:nRównośćmoże
wymagaćograniczeniawolnościtych,którzypragnąpanować”17,czyteżn(ł)niewszystkie
wartościsązesobądopogodzeniaitrzebadokonywaćwyboru.”18Takiekolizje,zdaniemfilo-
10
RównośćwUniiEuropejskiej-teoriaipraktyka,(red.)W
.Bokajło,A.Pacześniak,Wrocław2008,s.10-11.
11
Ł.Wawrowski,Politykarównychszans.Instytucjonalnemechanizmyzwiększaniapartycypacjikobiet
wstrukturachpolitycznychnaprzykładziepaństwUniiEuropejskiej,Toruń2007,s.250.
12
G.Sartori,Teoriademokracji,Warszawa1998,s.430,[za:]Ł.Wawrowski,Politykarównychszans...,s.251.
13
J.Rawls,Teoriasprawiedliwości,Warszawa1994,s.144,[za:]ibidem.
14
J.Rolewski,Orówności,Toruń1994,s.48-49.
15
S.White,Równość,Warszawa2008,s.9.
16
Ibidem.
17
I.Berlin,Odążeniudoideału,[w:]I.Berlin,Pokrzywionedrzewoczłowieczeństwa,H.Hardy(red.),War-
szawa2004,s.11.
18
BerlinI.,OryginalnośćMachiavellego,[w:]idem,Podprąd.Esejezhistoriiidei,przekład:T.Bieroń,Poznań
2002s.155.
