Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AGNIESZKAMROZIK
łokomunizmnadWisłą,stałasięskutecznymnarzędziemwymazywaniainnych
różnic,przedewszystkimzewzględówklasowychietnicznych
6
.
„Odwilż”inarodzinymęskiegomitulewicy
Kiedywpaździerniku1956rokuWładysławGomułkazostałnafaliprotestów
robotniczychwyniesionydorangipierwszegosekretarzaKCPZPR,atymsa-
mymprzywódcykraju,stałosięjasne,żestalinizmoficjalniedobiegłwPolsce
końca.Gomułkaokazałsięjegograbarzem,choćniewątpliwiereferatNikity
ChruszczowaozbrodniachpopełnianychnapolecenieStalina,wygłoszonywlu-
tym1956rokunaXXZjeździeKomunistycznejPartiiZwiązkuRadzieckiego,
ułatwiłmupożegnanieepokinazywanejodtądnokresembłędówiwypaczeń”.
Obejmującrządypodhasłembudowynpolskiejdrogidosocjalizmu”–lanso-
wanymzresztąjużw1948rokuiprzypłaconymwyrzuceniemzpartiiikilku-
letnimwięzieniem–Gomułkaniezdecydowałsięnaspektakularnerozliczenie
mijającejepoki:pozakilkomagłośnymiprocesamiludzizwiązanychzaparatem
bezpieczeństwa,oskarżonychostosowanietorturwtrakcieśledztw,niedoszło
wPolscedozakrojonychnaszersząskalęczystekpartyjnych.Obawiającsię,że
pogłębionakrytykanbłędówiwypaczeń”staniesięimpulsemdokrytykisocjali-
zmujakotakiego,Gomułkarozprawiałsięzniegdysiejszymioponentamiwło-
niepartiikomunistycznejpocichu:wysyłałichnarenty,wcześniejszeemerytu-
ry,przesuwałnamniejeksponowanestanowiska.Wgrupietakodprawionych
towarzyszypartyjnychnWiesława”znalazłosięsporoosóbpochodzeniażydow-
skiego
7
,atakżekobiet,którejużwokresiewojnyipojejzakończeniuuznawa-
nebyłyzatrzonekipyniedobrzekojarzącejsięPolakom,boucieleśniającejnobce”
imwartości.Zczasemwzbiorowejświadomościpolskiegospołeczeństwaudział
Żydówikobiet(wtymkobietżydowskiegopochodzenia)wewładzystałsięsy-
6
Oproblematycznościkategoriipokoleniawbadaniachnadkomunizmem(inietylko)zob.
A.Artwińska,M.Fidelis,A.Mrozik,A.Zawadzka,Pożytkiz„pokolenia”.Dyskusjao„pokoleniu”
jakokategoriianalitycznej,nTekstyDrugie”2016,nr1,s.347–366.
7
MarcinZarembazwróciłuwagę,żewrazzdojściemGomułkidowładzyzostałuruchomiony
nproces»rozrzedzania«»kadrniearyjskich«,choćniebyłatoakcjanaskalęmasową.Wświatłach
jupiterówusuwano»towarzyszyżydowskich«tylkozbezpieczeństwa,zinnychzaśinstytucjijuż
pocichu,bezrozgłosu.Wieluzostałozapochodzenieprzesuniętychnainnestanowiskawra-
machtzw.karuzelikadr”.M.Zaremba,Komunizm,legitymizacja,nacjonalizmł,op.cit.,s.238.
20
