Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.TECHNOLOGIEUPRAWYROŚLINZBOŻOWYCH
|22
Wszechstronniemożebyćużytkowanyszarłat.Jegonasionamogąbyć
przerabianenamąkęlubkaszęiinneproduktyspożywczezalecanewdie-
ciedzieci,kobietciężarnych,ludzistarszychorazsportowców;mogąbyć
wykorzystywanewprzemyślepiekarniczym(tzw.polepszaczpieczywa),
farmaceutycznymikosmetycznym.Natomiastmłoderoślinysązalecane
jakowarzywoprzyrządzanepodobniejaksałatalubszpinak.Szarłatjestteż
cennąroślinąpastewną(zielonka,kiszonka),odużejwartościpokarmowej
dlabydłaitrzodychlewnej.
1.2.
Wyróżniasięzbożawłaściwe(cerealia)orazzbożarzekome(pseudocere-
alia);zbożawłaściwestanowiągrupęjednorocznychgatunkówzrodziny
traw,którychgłównymcelemuprawysąskrobioweowoce(ziarniaki).Należą
donich:pszenica,żyto,pszenżyto,jęczmień,owies,ryż,kukurydza,sorgo,
proso,ber.Dozbóżzaliczanesątakże,niebędącetrawami,innegatunkiro-
ślinuprawnych,takiejakgrykaczyszarłat,stanowiącerównieżźródłosu-
rowcówskrobiowychwpostaciowocówlubnasion.Sąonejednakroślinami
dwuliściennymiidlategonazywasięjezbożamirzekomymi.Wsystematyce
botanicznejzbożawłaściwenależądoklasyroślinjednoliściennych(Mono-
cotyledones)irzędutrawowców(Poales=Graminales),obejmującegotylko
rodzinętraw(Poaceae=Gramineae),któradzielisięnadwiepodrodziny:
wiechlinowe(Poaidae)iprosowe(Panicoidae),adalejnasześćplemion,
siedempodplemionidziewięćrodzajów:pszenica(Triticum),żyto(Secale),
pszenżyto(Triticosecale),jęczmień(Hordeum),owies(Avena),ryż(Oryza),
proso(Panicum),sorgo(Sorghum),kukurydza(Zea).
Wymienionerodzajezbóżdzieląsięnagatunki(species),podgatunki
(subspecies),odmianybotaniczne(varietas)orazodmianyrolnicze(culti-
var).Odmianarolniczaniejestjednostkąbotaniczno-systematyczną,lecz
użytkową.Odmianąrolnicząjestzbiorowośćroślinwobrębiebotanicznej
jednostkisystematycznejnajniższegoznanegostopnia,któraposiadawłaś-
ciwościwynikającezokreślonegogenotypulubkombinacjigenotypówiod-
różniasięodkażdejinnejzbiorowościroślinconajmniejjednąwłaściwością
orazniezmieniasięporozmnożeniualbonakońcuwłaściwegojejcyklu
rozmnożeńlubkrzyżowań.Odmianatrwadotąd,ażniezostaniewyparta
zuprawyprzeznowąodmianę,którajestlepszapodwzględemaktualnie
ważnychcechilościowychbądźjakościowych.
Systematyka
użytkowa
ibotaniczna
zbóż
