Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
53
izbioruziarna.Zbożaozimecharakteryzująsiękrótszym,ajaredłuższym
okresemspoczynkupożniwnego.Poprzejściustadiumspoczynkowego
ziarniakiosiągajądojrzałośćfizjologicznąizdolnośćdokiełkowania
(Koteckired.2020).
Podatnośćziarniakównaporastaniejestważnymitrudnymdoroz-
wiązaniaproblememhodowli,uprawyiprzetwórstwazbóż.Powodujeona
bardzodużestratynietylkoilościowe,wpostaciniższegoplonu,leczija-
kościowe,polegającenaznacznymobniżeniuwartościprzemysłowejziarna,
aprzedewszystkimjegowartościwypiekowej.Ziarnotakiematakżenie-
wielkązdolnośćkiełkowania,awięcniemożebyćużywanedosiewu,lecz
jedyniejakopasza.Stopieńporastaniazależyodpogodywczasiedojrzewa-
niaizbioru.Ciepłaisłonecznapogoda,zczęstymiopadamideszczuwtym
okresie,sprzyjawiększemuporastaniu.Stratyplonuzbóżspowodowanetym
zjawiskiemsięgająwPolsceśrednio5-10%ogólnejprodukcji,awniektó-
rychlatach,kiedypogodajestwyraźnieniekorzystna,mogąnawetprzybrać
rozmiaryklęski.
Procesporastaniazaczynasięszeregiemprzemianbiochemicznychza-
chodzącychwewnątrzziarniakaizwiązanychzkiełkowaniem.Jesttotzw.
porastanieutajone,potemnastępujeporastaniewidocznezezmianamiza-
chodzącyminazewnątrz,czylipękanieokrywyowocowo-nasiennejiukaza-
niesięnajpierwkiełka,apotempierwszegolistkaikorzonkówzarodkowych.
Ziarniakipszenicy,żytaipszenżytasązdolnedokiełkowania,gdyjeszcze
znajdująsięwkłosach.Ziarniakioplewione,np.jęczmieńiowies,charak-
teryzująsięzwykleznaczniemniejszązdolnościądoporastania.Natomiast
wobrębiegatunkułatwiejporastająodmianyozimeniżjare,cowiążesię
zdługościąokresuspoczynkowego,któryjestendogennymczynnikiemza-
bezpieczającymziarnoprzedporastaniem.Imokrestenjestdłuższy,tym
większąodpornośćnaporastaniewykazująrośliny.Dużywpływnawystą-
pieniestanuspoczynkowegomaokrywaowocowo-nasienna,któramoże
stanowićfizycznąbarierędlawymianytlenuidwutlenkuwęglapomiędzy
atmosferąizarodkiemlubmożebyćmechanicznąprzeszkodąwewzroście
korzonka(Starczewskired.2008).
