Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zmianomiżeimnieulegnie.Jeślimogętoująćogólnieischematycz-
nie,owafundamentalnazmianapoleganatym,żestosunektenstaje
sięcorazmniejideologicznyicorazbardziejpragmatyczny.Komunizm
wPolsceutraciłswójpędideologiczny–nieprzemawiajużzbytmocno
anidomłodychludzi,anidonikogo.Nawetwewnątrzpartiikomu-
nistycznejniezwyklemałojestmarksistów-leninistów–jeślijeszcze
wogólesą.Jesttopotężnysystem,wktórymludzieuczestniczązbra-
kualternatywy,atakżeponieważjesttosposób,byzrobićdlakraju
cośpożytecznego,aprzedewszystkim,byzrobićcośpożytecznegodla
samychsiebie,swoichprzyjaciółikrewnych.Systemjestowielebar-
dziejpragmatyczny.Jegoproblememjestoperatywnośćiwydajność,
niezaśprzetrwanie,ponieważzawszemogągopodeprzećRosjanie,
jaktomiałomiejscewCzechosłowacjiinaWęgrzech.Żadenpolityk
niechcezależećodzewnętrznejsiły,każdychcewzmacniaćswoją
własnąbazę.PowszechnapostawawPolsce–takwśródludności,jak
iwśródliderówpartyjnych–jesttaka,żetrzebacośzrobić,bypopra-
wićsystemipoziomżycia,iznaleźćjakiśmodusvivendimiędzyludno-
ściąareżimem.Rosjaniegotowisąnatopójść,ponieważichgłównym
problememjestutrzymaniespokojuwEuropieWschodniej,niezaś
przeobrażeniewschodnichEuropejczykówwwojującychmarksistów-
-leninistów.
–CzyKościółkatolickiznalazłsięwroliopozycyjnejdoZwiązkuRadzieckiego
siłąrzeczyczyteżzwłasnegowyboru?
–Kościółbyłzawszeinstytucjąnarodową,usiłującąprzechowaćtoż-
samośćpośródwszystkichproblemów,jakiemiałaPolska.Zawszebył
zaangażowanypolitycznie.Odczasuodprężeniawstosunkachmię-
dzykomunistamiaWatykanemKościółprzesuwasięcorazbardziej
wkierunkuakceptacjistatusquo.Byłczas,gdyKościółwyklinałna
okrągłomarksizm-leninizm;terazakceptujeonnieuniknionośćkomu-
nizmuistajesięgłośnym,aleumiarkowanymkrytykiemideologicz-
negomonopolupartii,obrońcąkulturynarodowej.Dziękilojalności
ludności,dziękimożliwościuprawianiapropagandywkazaniachjest
torzeczywiściepotężnasiła.Wydajesię,żeKościółprzejąłobecnie
wielkąhistorycznąrolępracynarzeczpełnej,swobodnejdemokracji
wPolsce.
–CzysądziPan,żeSartremiałracjęmówiąc,żeintelektualistapowiniensta-
nąćnabarykadzieiwalczyć,jeślimusi?
–Niewiem,czypowinienstanąćnabarykadzie.Tozakładasytuację
rewolucyjną.Niewydajemisię,bytakiesytuacjeistniaływświecie
Zachodu.Dzisiajintelektualiści,którzypróbująustawiaćbarykady,są
wyśmiewani.Jednakżeujmującrzeczszerzej,funkcjąintelektualistów
jestbycienafronciepolitycznejdziałalności,krytykowanie,pobudzanie
33
