Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Natomiastbadaczezwiązanizliberalnymmiesięcznikiem„InternationalCon-
ciliation”,wydawanymprzezamerykańskąFundacjęCarnegie,reprezentowali
innypogląd,aleniemieliwspołeczeństwieamerykańskimwiększychwpły-
wów.DopieropoIIwojnieświatowejwhistoriografiiamerykańskiejzwycię-
żyłypoglądykrytykującepolitykęStanówZjednoczonychwsprawiespłatpo-
życzekprzezpaństwaeuropejskie13.NaprzykładamerykańskibadaczThomas
Baileystwierdził,żerządyprezydentówreprezentującychPartięRepublikańską:
WarrenaHardinga,JohnaCalvinaCoolidge’aiHerbertaClarkaHooveraoraz
Kongres(opanowanyprzezpartię)prowadziłypolitykęizolacjonizmutakże
wkwestiachekonomicznych.Wyrażałosiętom.in.wdrastycznymograniczeniu
emigracjizarobkowejdoUSAorazwprowadzeniuwysokichcełnatowaryim-
portowanezEuropy14.Tymczasemmocarstwaeuropejskiebezskuteczniestarały
sięopowiązaniespłatkredytówamerykańskichzreparacjaminiemieckimi;pi-
sałotymm.in.MarcTrachtenbergwswejobszernejmonografii15.
Zpracautorówfrancuskichwykorzystanom.in.pamiętnikGeorges’aCle-
menceau,wktórymautor(jedenzgłównychtwórcówtraktatuwersalskiego)
uznajezgodęNiemiecnaspłatęwysokichreparacjizaswązasługę16.War-
toteżwspomniećointeresującejksiążcepióraRichardaCastillonazroku
1953,wktórejautorporównujedwiefazyprocesuspłatreparacjiniemieckich
przypadającenalata:1919-1932i1945-1953.Wtymdrugimokresiealian-
cizachodniskoncentrowalisięnareparacjachztytułustratspowodowanych
przezhitlerowskieNiemcywczasieIIwojnyświatowejidopieronapoczątku
1953zażądaliodRepublikiFederalnejNiemiecwykonywaniaplanuYounga
z1930r.oodszkodowaniachniemieckichzaIwojnęświatową17.
RoleintheInternationalEconomicSituation,„ProceedingsoftheAcademyofPoliti-
calScience”styczeń1931,Vol.14,nr2;idem,ReparationandtheInteralliedDebts
in1931,„ForeignPolicyReports”29IV1931(NewYork),Vol.7,nr4.
13
Por.M.J.Kirbyiin.,AmericaandItsPeople,HarperCollinsPublisher,1989.
14
T.A.Bailey,ADiplomaticHistoryoftheAmericanPeople,NewYork1958,
s.655inast.
15
M.Trachtenberg,ReparationinWorldPolitics:FranceandEuropeanEcono-
micDiplomacy1916-1923,NewYork1980.
16
J.Clemenceau,Blaskiinędzezwycięstwa,tłum.J.Herniczek,Poznań1930.
17
R.Castillion,LesreparationsAllemandes:deuxexperiences1919-1932;
1945-1952,Paris1953.Okres1919-1932zakończyłakonferencjalozańska,która
faktyczniezawiesiłaspłacaniereparacjiprzezNiemcy.Dopierokonferencjalondyń-
skaz1953r.postanowiła,żeNiemcymająwznowićspłatyreparacjinapodstawie
planuYounga(zrezygnowanozodsetekdlalat1945-1952).Ostatnią,zasadnicząratę
reparacyjnąztegotytułuspłaciłyNiemcyw1988r.,alemniejszesumynatokonto
mająbyćwpłacanedo2020r.„BerlinerZeitung”30V2015.
12