Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Wieleinteresującychinformacjidotyczącychprzebiegukonferencjipoko-
jowejwParyżumożnaznaleźćwpracybrytyjskiegodziennikarzaifilologa
Emile’aJosephaDillona(uważanegozazwolennikaRosji)akredytowanego
wParyżu.PisałonodyktaciewielkichmocarstwnietylkowobecNiemiec,
aletakżewobecmniejszychpaństwsojuszniczych;szczególniekrytykował
bezwzględnytonwystąpieńpremieraFrancjiClemenceau18.Jeszczeostrzejszą
krytykękonferencjipokojowejwParyżuzawarłwswejksiążceznanyhistoryk
rosyjskiEugeniuszTarle19.
Zpracautorówniemieckichwykorzystanom.in.wydanąw1929r.ob-
szernądwutomowąpracęzbiorowąpodredakcjąHeinrichaSchneegoiHansa
Draegera,wktórejprzedstawionoówczesneniemieckiekrytyczneopiniena
temattraktatuwersalskiegoijegoskutkówdlaNiemiec.Jednymzautorów
tegodziełabyłkanclerzNiemiecWilhelmMarx20.Zniemieckichpracpowsta-
łychpoIIwojnieświatowejmożnawspomniećokompendiumErichaGrun-
neraiEduardaSiebera21.Autorzycipodkreślają,żeIwojnęświatowąwygrał
kapitałamerykański,którypodporządkowałsobieosłabionykapitałeuropej-
ski.PeterKrüger,wswejpracywydanejw1973r.,przedstawiłm.in.dysku-
sjewsprawachreparacjiniemieckichwokresiemiędzyzawieszeniembroni
atraktatemwersalskim22.Bardzociekawaidobrzeudokumentowanajestob-
szernamonografiaPhilippaHeyde(opublikowanawNiemczechw1998r.)na
tematplanuYoungaikonferencjilozańskiejz1932r.23
KwestiedługówcarskichikonfiskatywłasnościobywateliobcychwRosji
sowieckiejmająznaczniemniejsząbibliografię,podobnyproblemwystępuje
wodniesieniudodługówaustro-węgierskich;udałosięjednakodnaleźćwiele
poświęconychtymzagadnieniommateriałówarchiwalnych.
18
E.J.Dillon,KonferencjaPokojowawParyżu,zoryg.ang.przeł.M.L.,War-
szawa1921.
19
E.Tarle,DziejeEuropy,Warszawa1961.
20
ZehnJahreVersailles,t.1:DerRechtsanspruchaufRevision(DerKampfum
dieRevision).DerwirtschaichenFolgenderVersaillesVertrages,t.2:Diepoliti-
schenFolgendesVersaillesVertrages,red.H.Schnee,H.Draeger,Berlin1929.
21
E.Grunner,E.Sieber,Weltgeschichtedes20.Jahrhunderts,wyd.2popr.,
Erlenbach-Zürich,Stuttgart1958,s.105.
22
P.Krüger,DeutschlandunddieReparationen1918/1919.Reparationsproblem
inDeutschlandzwischenWaenstillstandundVersaillesFriedensschluss,Stuttgart-
Berlin1973.
23
P.Heyde,DasEndederReparationen:Deutschland,FrankreichundYoung-
plan1929-1932,Paderborn1998.
13