Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Tylkobufor.Żadnejniepodległości
GrzegorzKucharczyk
RolaPolski(wmocnozredukowanejpostaci)jakobariery/buforuoddzielające-
goNiemcyodRosji-todrugiaksjomatwspólnieprezentowanyprzezwszystkie
wymienionewyżejośrodkidecyzyjne,wpływającenastanowiskoBerlinawkwestii
polskiejwokresieWielkiejWojny.Wymownepodtymwzględemsąenuncjacjege-
nerałaHansavonBeselera,szefawarszawskiegogeneralnegogubernatorstwa,któ-
ryniejednokrotniespierałsięzkręgamiultranacjonalistycznymiwsamychNiem-
czech(AlldeutscherVerbandczyHakata),którezarzucałymu„zbytniąuległość”
wobecPolakóworazzniemieckimnaczelnymdowództwem,którejegozdaniem
wosobieHindenburgaiLudendorfadostałoszefów„omentalnościkadeta”.Jed-
nakwodniesieniudokwestiidopuszczeniamyślioniepodległościPolskiBeseler
całkowiciezgadzałsięzarównoze„straszliwymiDioskurami”,jakizpanującym
wprasieimyślipolitycznejniemieckiejprzekonaniem,żetakamyślbyłabyuderze-
niemwnajbardziejżywotneinteresyNiemiec.
SprawapolskabyładlaBeselera„sprawąuboczną”ijedynie„środkiemdocelu”
-jakprzyznawałnaparędniprzedogłoszeniemAktuDwóchCesarzyz5listopada
1916r.„NiemamPolakomnicdozaoferowania,mamjednakichzaufanieisądzę,
żeznalazłemjedynysposób,byichwykorzystaćdlanaszychcelów,niemówię»po-
zyskać«-zwierzałsię2listopada1916r.wliściedogenerałaBernhardi11.Wpo-
dobnysposóbzwierzchnikniemieckiejadministracjiokupacyjnejwypowiadałsię
równieżwswojejoficjalnejkorespondencjizezwierzchnikamiwBerlinie.Wprze-
słanymwstyczniu1916r.dokancelariiRzeszyraporcieopolitycznejsytuacji
wGeneralnymGubernatorstwieBeselerstwierdzał:„NiepotopodbiliśmyPolskę
[czytaj:obszarbyłejKongresówki-G.K.],abyjąwyzwalać,alepoto,abychronić
wschodniączęściEuropyŚrodkowej,zwłaszczaNiemcy,odstronyRosji”12.
NamiesiącprzedpowstaniemRadyRegencyjnej,któraprzejęłazwierzchnic-
twonadcorazbardziejpolonizowanąadministracjącywilnąwobszarzeniemieckiej
strefyokupacyjnejwKongresówce,Beselerzapewniałprzywódcęjednejzfrakcji
parlamentarnychwpruskimLandtaguotym,że„jaknajbardziejzdecydowaniena-
leżyodrzucićmyślnadaniaPolscenolensvolenspełnejniepodległościitymsamym
wolnościhandlu”13.Podczasodbytejparęmiesięcypóźniejnaradziewminister-
stwiesprawzagranicznychRzeszygenerałBeselerpodkreślał,żewżadnymwy-
padku-nawetwrazieutworzeniaściślezwiązanegopolitycznymiigospodarczymi
więzamizNiemcamiKrólestwaPolskiego-„Polskaniemożeotrzymaćportunad
11ListH.Beseleradogen.Bernhardi,2.11.1916.BundesmilitararchivFreiburginBreisgau,Nachlass
vonBeseler,N30/54,s.67.
12Zob.„PolitischerBerichtüberPolen”H.Beseleraz23.01.1916.NachlassvonBeseler,N30/11,
s.31.
13Por.listH.BeseleradoksięciaSolm-Reiferscheidta(przywódcyfrakcjikonserwatywnejwpruskim
Landtagu)z7.08.1917,BundesmilitararchivFreiburginBreisgau,NachlassvonBeseler,N30/55,
s.86.
