Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
TomaszCzęścikMorzeiwodawkulturzeduchowejPomorzan...
OdtworzeniereligiiprzedchrześcijańskiejSłowianniejestsprawąwogóle
prostąiłatwą.Ichwierzeniaopartebyłynaobserwacjisiłnatury.Kwestiamiejsca
irolimorzawsferzeichżyciaduchowegowydajesięjednymztrudniejszych
zagadnień,przedewszystkimdlatego,żewzachowanychźródłachpisanychzna-
leźćmożnatylkojednąscenędotyczącąpraktykmagicznychzwiązanychzBałty-
kiem.JesttoopiswkroniceThietmarapoświęceniamorzaprzezbiskupakoło-
brzeskiegoReinberna:„Niszczyłipaliłświątyniezposągamibożkówioczyścił
morzezamieszkałeprzezzłeduchywrzuciwszywnieczterykamieniepoma-
zaneświętymolejemiskropiwszywodąświęconą”
2
.
Wtensposóbkronikarzopisałzaprowadzenienowegoładunamorzu.Sam
Bałtykmógłjawićsięjakonieposkromionyżywioł,siedzibademonów,granica
kosmosu,azarazemmiejsceobfitewrybyiogólniebogactwa.Duchownysym-
bolicznie,aleteżwsposóbmagiczny,nadprzyrodzonymiałobjąćopiekąnad-
morskąspołeczność.Zabiegoczyszczeniamorzazgroźnychmocygodziłwięc
wrodzimysystemwierzeń,podważałjegomoc.Żywiołtenbyłmatecznikiem
mrocznychsił,którepotrafiłaposkromićnowawiara.Reinberndemonstracyjnie
pokazałwyższośćchrześcijaństwanadmocamidrzemiącymiwmorskimżywio-
le,acozatymidziebędącymiupodstawsłowiańskiegoświatopoglądu
3
.Opis
wrzuceniakamienidowodymożemytakżeznaleźćwdzieleduńskiegokroni-
karzaSaxoGramatyka.Przedstawiłonzawieranieumowydotyczącejpokoju
międzySłowianamiawojskamiAbsalonaitowarzyszącetemuobyczaje:„Gdy
biskupzapytałgo,jakiegwarancjeondawał,żemówiłuczciwie,odpowiedział
tamten,żejakogwarancjeonrzucikamieńdowody;byłbowiemubarbarzyń-
cówtenpogańskizwyczaj,żegdyzawartoporozumienie,torzucanokamieńdo
wody,jednocześniemodlącsiędobogówoto,żebyposzlinadnojakkamień,
jeżeliniedotrzymająsłowa”
4
.
Wźródłachznaleźćmożemyinformacje,któreodnosząsiędoszczególnego
traktowaniamorzawwierzeniachSłowian.Sąonejednakposzlakowe,awy-
wodyznimizwiązanemającharakterhipotetyczny.Doskonaleznanyjestopis
świątynipogańskiejwArkonienaRugii.Ranowie,czylimieszkańcytejwyspy,
przedstawienisąwkronikachjakodoskonaliżeglarzeiwojownicymorscy
5
.Nie
11111111
2
Thietmar,Kronika,przeł.M.Jedliński,Kraków2002,ks.VII,rozdz.72,s.213.
3
J.Rosik,S.Rosik,Morzeczy….„Morzyc”.Natropiedawanychpojęćwarunkującychoglądwód
(wkręguprzekazówonadbałtyckiejSłowiańszczyźniezXI-XIIwieku),w:PopuliTerraeMarisque.
PracepoświęconepamięciProfesoraLechaLeciejewicza,red.M.Rębkowski,S.Rosik,Wrocław
2011,s.139-140.
4
Saxo,GestaDanorum,oprac.F.Horn,przeł.J.Wolucki,Warszawa2014,ks.XIV
,s.353.
5
Tamże,s.314,346,357,373.
