Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskawcześnieidotkliwiezapoznałasięzlitewskimi
napadami,którenieomijałyosiedlipołożonychnazachód
odWisły.TwierdzanabłoniachpodŁęczycąprzetrwaładługie
stuleciaiszczątkijejsądzisiajdlaarcheologówprawdziwą
kopalniąwiadomościorozwojurodzimejsztukifortyfikacyjnej.
Kresprzyszedłnaniądopierowroku1293–zrękiLitwinów
(awparędni,możenazajutrz,poichnajściuspaśćmusiałulewny
deszcz,któryzgasiłirozmyłpogorzelisko,oczymświadcząsmugi
czarnychzaciekówwidocznewarcheologicznychwykopach).
RozmaitełupymożnabyłozdobyćwówczesnejPolsce,ale
Litwiniporywaliodnasprzedewszystkimludzi.Branidoniewoli
całymirodzinamiiosiedlanipóźniejnarolinadNiemnem,Wilią
czyNiewiażąmoglioniprzyczynićsiędowzględnego
podniesieniadobrobytukraju,araczejdozmniejszenia
ustawicznegoniedostatku.Kronikarzewymienialitakwielkie
liczbybrańców,żeniesposóbufaćtymrelacjom.Wkażdym
razieksiężniczkaAldona,wydanazaKazimierzaWielkiego,
otrzymałajakowianodwadzieściaczterytysiąceuwolnionych
jeńców.Wprzededniuuniimogłostaleprzebywaćwtym
państwiezetrzydzieścidoczterdziestutysięcyPolaków,awięc
procentbardzoznaczny,jeślisięzważy,żeLitwardzennaliczyła
ogółemjakieśdwieścietysięcyludzi.Pozostałeosiemsettysięcy
poddanychWilnawwiekuXIVtobyliRusini.
KsięstwaruskieoddawnaprzyciągałyLitwinów
nagromadzonymprzezkupcówbogactwem.Toteżjużwdrugiej
połowieXIIstuleciaWielkiNowogródubezpieczałsię
strategicznie,osadzającwWielkichŁukachspecjalnegoksięcia,
jako
„otLitwyopleczje”
.WnastępnymstuleciuPskówzrobirzecz
jeszczebardziejznamienną–dapomocniemieckimKawalerom
Mieczowym,którzywroku1236stoczyliiprzegralizLitwinami
bitwępodSzawlami.
Wcześniezacząwszyniepokoićstronytakodległe,jakWielki
Nowogród,PskówiSmoleńsk,położonątużbliskoswychgranic
RuśCzarną–GrodnoiNowogródek–zdobyłaLitwaznacznie
później,bodopierookołoroku1240.Okoliczność
charakterystyczna,boniezbicieświadcząca,żepoczątkową
ekspansjąlitewskąnaRuśniekierowałażadnamyślpolityczna.
PodbojenaRusiwywarłydecydującywpływnabiegspraw
wLitwiewłaściwej.Zdobywcyprzyjmowalibezsprzecznie
