Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Suwerennośćiniepodległośćpaństwa…
W1790rokuzawartyzostałsojuszpolsko-pruski,którymiałnacelu
zabezpieczenieniepodległościisuwerennościRzeczypospolitej.Tymrazem
sejmniechciałpoczynićżadnychustępstwterytorialnychnarzeczmonarchii
Hohenzollernów(chodziłoocesjęGdańskaiTorunia).Odmowęmotywo-
wanowzględamipatriotycznymi,tłumacząc,żeniefrymarczysięterytorium
Polski.Niewątpliwiebyłtoprzejawetykiprzekonań,anierzeczywistejodpo-
wiedzialnościzapaństwo,skorochcianopozyskaćosłonęBerlinawtrakcie
dokonywaniareformyustrojuPolski.ZręcznapolitykaAustrii,któraniedała
sięPrusomuwikłaćwwojnę,atakżewycofaniesięWielkiejBrytaniizprojek-
towanejkoalicjiantyrosyjskiejspowodowałouwiądsojuszupolsko-pruskiego.
ByćmożezresztąsamsojuszmiałsłużyćBerlinowijedynietemu,abypro-
wadzącdokonfliktumiędzyPolskąaRosją,stworzyćwarunkidokolejnego
rozbioru?Historycymająróżnezdaniawtejsprawie,aczjestoczywiste,że
sojuszpolsko-pruskiz1790rokuwżadnymstopniunieprzyczyniłsiędo
obronyniepodległościisuwerennościpaństwapolskiego.
Poprzegranejw1792rokuwojniepolsko-rosyjskiejwobronieKonsty-
tucji3maja,ponownienaporządkudziennympojawiłasiękwestiastatusu
publicznoprawnegoRzeczypospolitej.Byłaonaprzedmiotemobradostatnie-
goprzedupadkiempaństwapolsko-litewskiegosejmuwGrodniew1793roku.
Wtrakcieobradsejmugrodzieńskiegoznowuuchwalonoprawakardy-
nalne-byłyonegwarantowaneprzezRosjęijedyniezajejzgodąmogłybyć
zmieniane,cowynikałozzawartegopolsko-rosyjskiegoaliansu.Wtensposób
ponownienaruszeniuuległasuwerennośćwewnętrznaresztekpaństwapol-
sko-litewskiego.Prawakardynalnez1793rokuwyraźnienawiązywałydotych
z1775roku,aleuwzględnionownichteżpewnerozwiązaniaprzyjęteprzez
sejmwlatach1788-1791.Zwracauwagęwielokrotniepodkreślanydualizm
polsko-litewski,zniesionyzresztąnagruncieKonstytucji3maja,któryod
początkuXVIIIwiekubyłjużoczywistymanachronizmem.
NakoniecobradsejmunadeszłaporanazawarciealiansuzRosją,oco
Poniatowskibezskuteczniezabiegałodmomentuwejścianatron.Tymrazem
sprawatazostałazałatwionabezwiększegotrudu.Król16października
1793rokupodpisałówtraktat,samuczestniczącwcześniejwjegoredagowaniu.
Wart.2aliansuutrzymywanowmocydotychczaspodpisaneumowy
polsko-rosyjskie,awart.3zawartezostaływzajemnegwarancjestanuposia-
daniaiobowiązekniesieniapomocywrazienapaści.Wart.4przewidywano
przyznaniezwierzchnictwanadwojskiemprzedstawicielowiarmiiliczniej-
szej,zatemeoipsorosyjskiej.Cesarstwouzyskałoprawowprowadzenia,po
uprzedzeniurządupolskiegoiotrzymaniusonaveux,wojskanaterytorium
13
