Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.RozpoczęcierozbioruPolski…
razwyrzekłasięPiotrowejoryentacyiwszechpolskiej,dającnatomiastzgo-
dęnapierwszytrójsąsiedzkipodział-jużodtądkonsekwentniewdrugim
itrzecimpodzialestanęłapoprostunazasadzieetnograficzno-militarnej”-
podkreślałAskenazy.Naturalnymnakazempolskiejpolitykistawałosię
przeczekaniecesarzowej,akażdykolejnykonfliktzniąmógłoznaczaćdalsze
straty,możenawetupadekpaństwa.RozbudzonyapetytterytorialnyPrus
ciągleprzecieżniebyłzaspokojony,aikoteriepetersburskietrudnobyło
uznaćzasytepolskichziem.
Konopczyńskistawiałtezę,iżtowłaśnienkonfederacjabarska»konającą
ocaliłaojczyznę«.Onająuratowaławsercach.»Horsztyński«ruszyłwpole,
niewiedzącdobrze,ocomawalczyć,abywoczyszczającymchrzciekrwi
dowiedziećsięwobliczuśmierci,żecierpiiginieniezaliberumvetoani
zaprawouciskaniachłopówczyróżnowierców,leczzacałośćiniepodle-
głośćojczyzny”
.WrezultaciePolskanmimoklęskiwielokrotnegorozbioru,
przebudzona,odmłodzona,zahartowana-jaktoprzepowiedziałRosjanom
kanclerzCzartoryski-zostałaPolską”
.Tezę,żetowłaśniekonfederacjabar-
skauratowałaPolskęprzedzagładą,należyuznaćzacokolwiekbłędną.Bez
podjęciareformwewnętrznychprzezStanisławaAugusta,wspieranegoprzez
nfamilię”
,byłobytoniemożliwe.GłówniedziękitemuPolskapozostałaPolską,
bowtedyrozpoczęłosięodrodzeniewupadku,jakgłositytułwielotomowej
pracyTadeuszaKorzona.
PowybuchukonfederacjibarskiejzarównoStanisławAugust,jakiksiążę-
taCzartoryscyokazalisięantyrosyjskimipatriotami,odmawiającwspółpracy
zPetersburgiemorazniezważającprzytymnaapetytyterytorialneBerli-
na.Zabrakłopolitycznejkonsekwencjiwdziałaniachrozpoczętychelekcją
ostatniegokrólaRzeczypospolitej.Aiumiejętnościwzakresieuprawiania
politykiokazałysięzbytnikłe,żebyPolskamogławyjśćbezstratporozpo-
częciuprocesureformypaństwa,przyjednoczesnymzbrojnymsprzeciwie
szlachty.Aletakniemusiałobyć.Wystarczyło,abymonarchawrazznfamilią”
wbardziejrealistycznysposóbprowadzilipolitykęwobecRosji,uwzględ-
niającrzeczywistepołożeniepaństwapolsko-litewskiego.Naokazywanie
większejniezależnościiwalkęopełnąniepodległośćprzyszedłbyczaspo
wzmocnieniupotencjałuRzeczypospolitej.
