Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Anegdota,dowcip,kawał
jakoźródłaedukacjioPolsceLudowej
MaREKBiałOKuR
UNiWERSYTETOPOLSKi
Uczyć,wykorzystująchumor.Napozórnicprostszego.Wrzeczywistościto
zadanieniezwykletrudne
1.PotwierdziłtoZbigniewPietrasińskiwpracyEks-
pansjapięknychumysłów,wktórejstwierdził,żewejściewrolęninteligentnego
błazna”,vide
XVI
-wiecznegoStańczyka,potrafiącegodowcipnie,trafnieiprze-
nikliwieskomentowaćotaczającąrzeczywistość,tonajtrudniejszazról,jaką
nalekcjimożeodegraćnauczyciel
2.DlategowopiniijednegozzałożycieliUni-
wersytetu
SWPS
osobyzdolnedoautoironiipozwalająinnymśmiaćsięzsiebie,
coinninotabeneitakrobią.Alegdybliźniczyniątobezobawościągnięcie
nasiebiemałostkowegogniewu,zaczynajątakżedanąosobęcenićwyżej.Taki
miałbyćnp.amerykańskiprezydentAbrahamLincoln,którynawetwnaj-
trudniejszychsytuacjach,jakchoćbypodczaswojnysecesyjnej(1861—1865),
zwierzałsięprzyjacielowi,żebardzoczęstośmiejesię,ponieważniewolno
mujakogłowiepaństwawtaktrudnychmomentachpłakać.
1
Badaczdowcipówokomunizmiedodawał,żesąonejakoskondensowanaformaekspresji
literackiejtakżebardzopracochłonneitrudnewanalizie.Zob.B.Lewis:Śmiechimłot.
Historiakomunizmuwdowcipach.Wrocław2009,s.131.
2
Problemtenautorprzedstawiłwszóstymrozdzialepracy,pisząc,żedrogadoumysłu
głębokiegowiedziemiędzyinnymiprzeznabieraniedystansudosiebieidziedzictwa,
agodnączłowiekaodtrutkąnaprzykrąprawdęosobieniejestucieczkawsamozakłama
-
nieinarcyzm,tylkoautoironia,doktórejprowadziautorefleksja,któraniejednokrotnie
boleśnieodzierazezłudzeńnawłasnytemat.Przyjęcietego,jakpodkreśliłZ.Pietrasiński,
wiążesięzdostrzeganiemikomentowaniemwłasnychsłabościibłędów,aleniezcier-
piętniczymlękiem,leczuśmieszkiem,drwiną,anawethomeryckimśmiechem.Dlatego
teżnPrzymiotemczłowiekapełnegojestzdolnośćdoodnoszeniasiędoświataisiebie
zchłodnymdystansem”.Z.Pietrasiński:Ekspansjapięknychumysłów.Nowyrenesans
iożywczaautokreacja.Warszawa2008,s.101—124.Natematpoczuciahumorujakofe-
nomenu,którywymagakształceniazob.C.Matusewicz:Humor,dowcip,wychowanie:
analizapsychospołeczna.Warszawa1976,s.25,26.
