Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RYSZARDStEMplowSKi
Gdymowajestointeresachiwartościachwokresieod1918r.,niesposób
pominąćsystemowegozestawieniawartościznormami.Podążającostrożnieza
Habermasem48:normy,zwłaszczateoznaczeniupodstawowymitymsamym
służąceporządkowaniunormpozostałych,mająznaczeniedeontologiczne,
podczasgdywartościsąteleologiczne(takżeideologiczne).Wzachowaniach
obowiązująnormy,zwykleodpowiedniodoprofesji,alezawszenapodstawie
obowiązującegoprawa,natomiastwartościwskazującelezachowańludzite
wartościpodzielających.Normyiwartościróżniąsięzatemizarównoobywa-
tel,jakirządmogą(muszą?)odpowiedziećsobienapytanie,czyzamierzone
działanie(regulowaneobowiązującąnormą)mieścisięwzakresieuznawanej
(zalecanej)wartości-icotooznaczaodnośniedoewentualnegowyboruwar-
tości.Pierwszeństwobowiemdajemyjakoobywatelenormomidlategoniema
sensuichanalizowaniewkategoriachnkoszt-korzyść”,ponieważonepoprostu
obowiązują.Uogólnieniamożnawięcszukać,badającodziaływaniawzajemne
moralnościiprawowitości(legitymizacjawładzy),ściślej-wdziedzinieba-
daństanuzróżnicowaniaspołecznegocodozasadmoralności(wartości,kody
etyczne)
49
istanufunkcjonowaniaobywatelskiejakceptacjizasadylegitymizacji
wpaństwie.Możnateżposzukiwaćuogólnieniaprzezporównaniestylupolityki
zestrategią.Wkażdymwypadkutrzebauwzględniaćczas,zmienność.
Naliścieproblemówdoewentualnegouwzględnieniamieścisięaktualne
zagadnieniezwiązkumiędzyinteresamiiwartościamiwprawnychporząd-
kachpaństwczłonkowskichUniiEuropejskiej.Tenzwiązekbowiemkształ-
tujedecyzjerządówpaństwczłonkowskichiRadyEuropejskiejorazKomisji
Europejskiej.Zjednejstronymamyprawojakonarzędzieintegracji.Zdrugiej
mamydoczynieniazesferąstosunkówspołecznychprawokształtujących-
rozmaiciewróżnychpaństwach.Paradoksalnieistnienietegodrugiegoaspek-
tuintegracjisprzyjaintegracji,gdyżjegocechąjestkoniecznośćkomuniko-
waniasięwewnątrzUE,coumożliwiarozwijaniewspółdziałania50.Alejakto
AdamMarszałek,Toruń2021;W.Skóra,P.Skubisz(red.),Studianadwywiademikontrwy-
wiademPolskiwXXw.,t.3,IPN,Szczecin2016;Z.Siemiątkowski,op.cit.
48J.Habermas,FaktizitätundGeltung.BeiträgeyudDiskurstheoriedesRecchtsunddes
domokratischenRechtsstaats,Suhrkamp2019,passim.Tamżeodesłaniadoinnegostanowi-
skaniektórychkonstytucjonalistówamerykańskich.
49A.Krzynówek-Arndt(red.),Kryteriumetycznewkoncepcjiracjistanu,AkademiaIgna-
tianumiWAM,Kraków2013,autorzyrozdziałów:A.Krzynówek-Arndt,R.Stemplowski,
A.Rzegocki,M.Wenklar,W.Arndt.,Z.Stawrowski,D.Dańkowski,B.Szlachta,M.Filary,
K.Miodowicz,T.Borkowski,K.Łabędź;W.Arndt,S.Bober(red.),Sprawiedliwośćspo-
łecznawpolitycepolskiej,AkademiaIgnatianumiWAM.Kraków2016,autorzyrozdzia-
łów:R.Stemplowski,W.PasierbekSJ,A.Krzynówek-Arndt,W.Arndt,A.M.Świątkowski,
W.Staśkiewicz,J.Trzciński,M.Granat,R.Kołatek,R.Kowalski,K.Łabędź,S.Bober.
50A.Vauchez,Theforceofaweakfield:LawandlawyersinthegovernmentoftheEuro-
peanUnion(forarenewedresearchagenda),nInternationalPoliticalSociology”2008,czer-
wiec,s.128-144.
