Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WproWadzeniedorozWażańopolskiejpolitycezagranicznej(1918–2023)
27
sięprzejawiawzakresiepolitykirząduwstosunkudopaństwnienależących
doUE?
Niechajwtymwprowadzeniuznajdziesięjeszczeproblem,czyskłonność
wieluPolakówdotraktowanianaszegodoświadczeniajakoczegośwyjątkowe-
gouzasadniastosowanieterminuekscepcjonalizmpolski.Niemusiałbyonbyć
przejawemnacjonalizmu,możeraczejspecyfikiwynikającejznaszegouni-
katowegopołożeniageopolitycznego.Aleczypolitykarządutakiegopaństwa
była,czyjestrzeczywiścietakodmiennaodpolitykiinnychpaństwwrozwoju
opóźnionym51?
Okrestytułowy,1918-2023,obejmujeokoło105latzczasemIIwojny
światowej.Ztegonaspołecznybytwustrojowychstosunkachautokratycznych
przypadaprawiepięćlatokupacjiwojennejterytoriumpodzielonegoprzezHi-
tleraiStalina.(Wtymczasiemamyuznawanymiędzynarodowo,agresorównie
licząc,polskirządnawychodźstwie).Okrespowojennytoprawie44latPolski
zależnejodZSRR,zależnejzezmiennymtegozakresemiskutecznością(stali-
nizm,nPaździernik”,politykaniemieckaGomułki).Wpozostałychlatachmie-
liśmyalbodemokracjęzzałożenialiberalnąwlatach1919-1926i1989-2015,
czyliprzezniecałe31lat,albodemokracjęzwykonawcząwładząfaktycznie
autorytarnąprzez21lat1926-1939i2015-2023.Towpływałonapolitykęza-
graniczną.
Kwalifikowanieustrojoweprezydenta,rząduiparlamentunawychodźstwie
jestdyskusyjne.Organytemusiałysięliczyćzestanowiskiemgospodarzy,po-
czątkowofrancuskich,potemprzezlatabrytyjskich.Bezspornybyłnatomiast
wkładpolskichżołnierzynawielufrontachorazpolitykówidyplomatówczasu
wojnywpodtrzymanieobecnościpolskiegopaństwawświecie.Każdyznich
realizowałtakąpolitykęzagraniczną.
Ustalmyproporcje.Rządautorytarnywdemokracjiparlamentarnejma
wsobiecośzautokracji,macośzdemokracji.Demokracjęautorytarnązesta-
wiamtu(liczę)nadwasposoby-razłączącjązautokracjąiporazwtóryzde-
mokracjąliberalną.Rachunkitoprzybliżone,leczproporcjeoczywisteiztru-
demprzebijającysięwektorzmiantakże.
Wustrojuautokratycznympaństwazależnego,zograniczonąsuwerennością
idrastycznieograniczonądemokracją,politykazagranicznanaogółniereali-
zowałainteresówwiększościobywateli-takbyłoprzezmniejwięcej44lata
powojenne.Dotegodochodziokresjeszczegorszychwładzokupacyjnych,naj
-
bardziejdemoralizujących.Wdemokracjizrządemautorytarnym(lecznieauto-
kratycznym),nastawionymnegatywniedoUniiEuropejskiej,którejPolskajest
członkiem,politykazagranicznasłużyłaformalnie(wynikiwyborów)interesom
51R.Stemplowski,Światiświatosystem...,t.2,op.cit.,passim;idem,Lekturyuzupełniają-
ce,op.cit.,passim.
