Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tylkouprawdopodobnieniepopełnieniaprzestępstwa,aponadtonieznika,jeślina-
stępczookażesię,żeprzestępstwoniebyłopopełnione(J.Tylman).Utożsamianie
przedmiotuprocesujedyniezodpowiedzialnościąkarnąnależyodrzucićnietylko
dlatego,żewtensposóbpomijasięinnychuczestnikówkonfliktu(sporu)ipostępo-
waniakarnegojakoformyrozstrzygnięciakonfliktu.Odrzucamyjetakżedlatego,
żetoniesamawsobieodpłatapojmowanajakozemsta,leczrozliczenieinteresów
iprzywrócenierównowagimająznaczeniepodstawowe.Niespójneztympojęciem
odpowiedzialnościkarnejjestjednakprzyjęcie,żesamawsobiekwestiaświad-
czeńwynikającychzprzestępstwadlajegoofiaryjestkwestiąodpowiedzialno-
ścicywilnej.Tymczasemnaukaprocesukarnegozdajesięprzyjmować,żeskoro
kwestieteregulująprzepisycywilne,toisamapodstawa,czyliodpowiedzialność,
macharaktercywilny.Dzielisięwięcprzedmiotprocesunadwieczęści:zasadni-
czą(odpowiedzialnośćkarna)iresztę,tzw.akcjęcywilną(kwestiaodpowiedzial-
nościcywilnej).Takrozumianypodziałnagłównyiubocznyprzedmiotprocesu
tracijednaknaznaczeniu,jeślidostrzeżemy,żeprzedmiotprocesuobejmujekwe-
stięrozstrzygnięciakonfliktupomiędzywszystkimijegouczestnikami,amieści
sięwnimzarównoodpowiedzialnośćoskarżonego,jakirozstrzygnięcieroszczeń
materialnychpokrzywdzonego(dawniejtakżepowodacywilnego).
Przyjąćtrzeba,żezkonflikturozstrzyganegonagruncieprawakarnego
mogąwynikaćkonsekwencjeokreślonetakżepozanim,choćbywłaśniewpra-
wiecywilnym(np.codowysokości,rodzajuisposobuświadczenia).Ztegopo-
woduniestająsięonejednakczęściąodpowiedzialnościcywilnej,awięcczęścią
przedmiotusprawycywilnej,niematubowiemcechsprawycywilnejirównorzęd-
nościpodmiotówaniprzedmiotucywilnegosporu,tylkonadalpozostająsprawą
karną.Towistociejedynieskutekracjonalnejdecyzjiustawodawcy,spójności
systemu,wktórymkwestierazokreślone(np.sposóbmiarkowaniawysokości
odszkodowania,zadośćuczynienia)niepowinnybyćdublowanewinnychaktach
prawnych,oileniejesttoniezbędne,atreśćtychprzepisównienabierawistocie
odmiennegoznaczenia.
Zfaktu,żepodstawąokreśleniawysokościświadczeniawynikłegozprze-
stępstwasąprzepisyprawacywilnego,np.wzakresiewysokościodszkodowa-
nia,zadośćuczynienia,wysokościrenty,świadczeniapielęgnacyjnego,innego
obowiązku,niewynika,żesprawakarnawczęścistajesięcywilna.Wprawie
polskimcoprawdaustawodawcazdecydowałsięnazabiegumożliwiającydocho-
dzeniewpostępowaniucywilnymroszczeńwynikającychzprzestępstwaipozo-
stawiłpewnemożliwościpełnegorozliczeniakonfliktuwtokuprocesukarnego
(np.odszkodowanie,zadośćuczynienie,grzywna,nawiązka,obowiązeknaprawienia
szkody),przesunąłjejednaknamarginesrozstrzygnięćsądukarnegozamiastsię
nanichwszerszymzakresiekoncentrować.Pokrzywdzonym(ofiarom)pozostawił
możliwośćdochodzeniawynikającychzesprawykarnejroszczeńnadrodzecywilnej.
38
Rozdziałi—POdStAWOWEPOjęCiA
