Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wydarzeniaroku1859iklęskaAustriiwwojniezWłochami,anastępnieprzegranawoj-
nazPrusamiw1866rokuwpłynęłynazmianywaustriackimsystemierządzaniaiskło-
niływładzędoprzeprowadzeniagruntownychreformustrojowychpaństwawkierunku
liberalno-konstytucyjnym.Sprzyjałtemufakt,żenamiestnikiemGalicji,aod1859mini-
stremsprawwewnętrznych,byłAgenorGołuchowski,któregozręcznapolitykazmierzała
wstronęfederalizmuiautonomizmu.Przemianywzaborzeaustriackimiwprowadzenia
ustrojukonstytucyjnegozapoczątkowałDyplompaździernikowy,ogłoszonyw1860roku,
któregokonsekwencjąbyłouzyskanieprzezGalicjęw1861rokuautonomiiorazutworze-
nieSejmuiWydziałuKrajowego.
WybuchpowstaniastyczniowegowKrólestwiePolskimzahamowałnakilkalatproces
zmianustrojowych.ZaangażowaniePolakówzGalicjiwwydarzeniapowstańcze,działa-
nieweLwowiefiliiwarszawskiegoRząduNarodowegosprawiło,żepojegoupadkunastą-
piłypoważnerepresje.Wkonsekwencji,władzeaustriackiezaostrzyłycenzurę,wmieście
wprowadzonostanoblężenia,którytrwałdo1865roku,apowstańcomprzebywającymwe
Lwowiewytaczanoprocesypolityczneiosadzanowwięzieniach.
Pokilkulatachpowróconodokontynuacjizapowiadanychzmian.Ostatecznieich
kierunkiwyznaczyłakonstytucjagrudniowa1867roku.Stopniowowprowadzanadecen-
tralizacjaadministracjistworzyławGalicjikorzystniejszeniżwinnychzaborachwarunki
polityczneiobywatelskie.Przyznaneprawagwarantowałynarodowipolskiemuwolność
obywatelską(1862),wolnośćprasy(1862),wolnośćnaukiinauczania(1867),wolność
stowarzyszeń(1867).Uchwalonakonstytucjagrudniowawprowadzałarównouprawnie-
niewszystkichzamieszkującychGalicjęnarodóworazautonomiękrajomkoronnym.Ko-
lejnymetapemprzemianbyłoprzyznaniew1870rokuszerokiegozakresuswobódsamo-
rządowych.Wichramachspolonizowanoszkolnictwo,apowołanaRadaSzkolnaKrajowa
miałasprawowaćnadzórnadszkolnictwempublicznym.Równieżwadministracjiisą-
downictwiejęzykiemurzędowymstałsięjęzykpolski.Uzyskanaautonomia,ustanowio-
neprawaobywatelskie,decentralizacjaadministracjiiprzyznaniemiastomsamorządów,
złagodzenieprzepisówadministracyjnychkorzystniewięcwpłynęłynaożywienieżycia
politycznego,gospodarczegoispołecznego,podniesieniepoziomuoświatyirozwójnauki
ikulturywGalicji,którawkrótcezyskałamianopolskiegoPiemontu.
