Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przerzucalnośćrzeczywistadokonujesięnarynkuwwynikusuwerennejdecyzji
podmiotu,naktórynałożonyzostałpodatek.
Przerzucalnośćpozornamamiejscewtedy,gdyustawodawcazgóryzakłada,że
faktycznyciężaropodatkowaniaponiosąinnepodmioty,aniżelite,naktóreciężar
tenzostałnałożony,ponieważpodatekzmocyprawadoliczanyjestdocen.
Wracającdozanegowanejpowyżejtezy,wydajesię,iżpodatkibezpośrednie
cechująsięraczejprzerzucalnościąrzeczywistą,apośrednie–pozorną.Jednocześnie
należypodkreślić,żesamprzebiegomawianegozjawiskaijegokonsekwencjesą
odmiennewróżnychwarunkachrynkowych.Dotyczytoszczególniepodatkówbez-
pośrednich,którychprzerzuceniejestzregułybardziejskomplikowaneitrudne,ale
możliwedorealizacjiiwpraktycerealizowane14.Abyodpowiedziećnapytanieoza-
kresprzerzucaniapodatków,zasadnewydajesięprzytoczenieefektówbadańEdwina
R.A.Seligmana.Uznajeonprzerzucalnośćpodatkówzanajistotniejszezjawisko
wramachichcenowo-rynkowegooddziaływania.Autorustaliłwielewarunków,od
którychzależyprzerzucaniepodatkówwskalimikroekonomicznej.Warunkitedzielą
sięnadwiegrupy:
1)warunkiekonomiczne–najważniejsze,doktórychnależą:
•elastycznośćpopytunadanedobro,
•formagospodarkirynkowej,
•mobilnośćkapitału;
2)warunkitechniczne–oznaczeniuzdecydowaniedrugorzędnym,zktórych
podstawowytokonstrukcjapodatków.
Głównymczynnikiemwpływającymnamożliwościizakresprzerzuceniapodat-
kujestelastycznośćcenowapopytunadanedobro.Sztywnypopytułatwiaten
proces,conależyodnosićprzedewszystkimdoartykułówpierwszejpotrzeby,któ-
rychprzeważnieprzerzucaniedotyczy.Okolicznościtetłumacząszerokizakres
wykorzystywaniawsystemachpodatkowychpodatkówobrotowychkonsumpcyjnych.
Zkoleielastycznypopytstanowisilnąprzeszkodęwprzerzucaniupodatkówna
odbiorców.
Jeślichodziodrugiczynnikekonomiczny–formęgospodarkirynkowej–to
przerzucalności,zarównowdługim,jakiwkrótkimokresie15,sprzyjawysokistopień
zmonopolizowania,barieręzaśstanowidużakonkurencjanarynkachdóbriusług
orazpracy16.
Hipotetycznysposóbirozmiaryprzerzucalnościpodatkówwgospodarcerynko-
wejprzedstawiarysunek1.4.
14Powołującsięnaodpowiedniebadania,ekonomiścizajmującysiętymzagadnieniemtwierdzą,
iżnawetpodatekdochodowyodosóbprawnychwdługimokresiemożezostaćprzerzuconywcałości.
W.Wittmann,EinführungindieFinanzwissenschaft,Fischer,Stuttgart1975,s.118.
15Por.T.Roskamp,TheDistributionofTaxBurdeninaRapidlyGrowingEconomy,,,NationalTax
Journal,,1963,nr16orazR.S.Musgrave,M.Krzyzaniak,TheShiftingontheCorporationIncomeTax,
JohnsHopkinsPress,Baltimore1963,s.37.
16Barierąprzerzucalnościmożebyćtakżesilnapozycjazwiązkówzawodowych,którewreakcjina
podwyższeniecendóbriusługmogądoprowadzićdowzrostupłac.R.J.Gordon,Macroeconomics,Little,
Brown,Boston1978,s.279.
23
