Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
37
HEWELIUSZ
inspektoracechówwiadrowników,skrzyniarzy,szklarzy,piwowarów,kra-
marzyirzeźników.Uznaniemiędzynarodowe,udokumentowanem.in.
członkostwemlondyńskiegoRoyalSociety(dyplomz11V1664),przynio-
słymupraceastronomiczne.Jegopierwszeobserwatorium,napoddaszu
jednegozdomówprzyul.Korzennej,powstałonapoczątkulat40.,drugie
–jednoznajwiększychwówczesnejEuropie–10latpóźniejnadachach
trzechkamienicprzytejsamejulicy.Wyposażałswojeobserwatoriawin-
strumentywykonywanesamodzielnielubpodwłasnymkierunkiem,jak
równieżwkupowaneuinnychwytwórców.NajważniejszeinstrumentyH.
służącedopomiarówpozycyjnychto:dwawielkiekwadrantyazymutalne
(promień1,4i1,9m),wielkisekstans(promień1,7m)iwielkioktant(pro-
mień2,5m)–wszystkiemosiężne,bezcelownicoptycznych.Doinnychob-
serwacjisłużyłyteleskopy,zktórychnajwiększymiałdługość39m.Wśród
znaczącychosiągnięćwdziedziniekonstrukcjiinnychprzyrządównależy
wymienićpolemoskop(prototypperyskopuz1637,opisanyw1647wdzie-
leSelenographia)iprowadzoneniezależnieodCh.Huygensapracenad
mechanizmemzegarawahadłowego(Machinaecoelestisparsprior1673).
PierwszysystematycznyprogrambadawczyH.zaowocowałdziełem
Selenographia(1647),zawierającymmapyKsiężyca,nomenklaturęksięży-
cową,pierwszykompletnyopislibracjioptycznejKsiężycaiatlasjegofaz.
WynikidalszychbadańnadlibracjąH.przedstawiłwtraktacieDemotu
Lunaelibratorio...(1654).Byłzaangażowanywprowadzonąprzezastrono-
móweuropejskichdyskusjęnatematcharakterystycznegowygląduSatur-
na,cozaowocowałorozprawąDissertatiodenativaSaturnifacie...(1656).
ObserwacjęprzejściaMerkuregonatletarczySłońca3V1661opisałwpra-
cyMercuriusinsolevisus...(1662).Rezultatywłasnychobserwacjikomet
(kilkaznichodkrył),opisyhistorycznychpojawieńsię250kometiroz-
ważaniaoichnaturzezawarłwdzieleCometographia(1668).Prezentacji
obserwatoriumiinstrumentóworazopisomobserwacjisąpoświęconeMa-
chinaecoelestisparsprior(1673)iMachinaecoelestisparsposterior(1679).
26V1679doH.zawitałE.Halley,którypodczasponadmiesięcznegopo-
bytupotwierdziłdokładnośćastrometrycznychpomiarówgdańszczanina,
oddalajączarzutystawianeprzezR.Hooke’aiJ.Flamsteeda.26IX1679
domyprzyKorzennejwrazzobserwatoriumstrawiłpożar;odbudowane
obserwatoriumjużnieosiągnęłopodwzględemwyposażeniadawnejświet-
ności.WydarzeniateHeweliuszprzedstawiłwksiążceAnnusclimacteri-
cus(1685).Katalogponad1500gwiazd,zktórychwspółrzędneblisko500
wyznaczyłjakopierwszy,orazatlasniebaprzedstawiający56konstelacji
–ProdromusastronomiaeiFirmamentumSobiescianum,siveUranographia
–przygotowaładodrukuiwydaław1690drugażona,KatarzynaElżbie-
taKoopman(1647–93).H.poślubiłjąw1663ijejudziałwobserwacjach
astronomicznychuwieczniłwtekścieinarycinachMachinaecoelestispars
prior.Wkataloguiatlasiewyodrębnił9nowychgwiazdozbiorów:Tarczę
Sobieskiego,Rysia,Sekstans,Jaszczurkę,MałegoLwa,LiskazGęsią,Mały
Trójkąt,CerberaiGóręMenal;sześćpierwszychnazwpozostajewużyciu
dodziś.ŁączniepublikacjenaukoweH.obejmują21drukówzwartych
