Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26|BadanianadstarożytnymEgiptemwPolsce
sięprzedmiotemwykładanymnauniwersytetach22.RozbudzonewEuropiezain-
teresowaniestarożytnością,wtymigłębokąprzeszłościąkrainypiramid,pozo-
stałojużnazawsze,razwiększe,ainnymrazemsłabsze.
Innymzimpulsów,którezadziałałyjakododatkowybodziecodrodzeniasię
zainteresowaniaautoramiantycznymi,tymrazemprzedewszystkimgreckimi,
dotychczasmałoznanymiwEuropieZachodniej,byłwielkinapływrękopisów
zbibliotekzniszczonegow1453rokuprzezTurkówosmańskichimperiumbizan-
tyjskiego.NiewielkaichliczbadotarłanaZachódjużwXIVwiekuwrazzpierw-
sząfaląuchodźcówgreckich.Nastąpiławówczaskolosalnazmianasytuacji,gdyż
jeszczewśredniowieczuzapoznawanosięzdziełamiArystotelesaiwieluinnych
uczonychstarożytnychtylkozapośrednictwemtłumaczeńzjęzykaarabskiego.
Należyuświadomićsobie,jakąnienawiśćbudziłnazachodzieEuropyislam,by
docenić,ileniechęciiobawmusieliprzezwyciężyćchrześcijanie,kiedypostano-
wiliuczyćsięodArabów.
Teraz,wrazzupadkiemBizancjum,możnabyłosięgaćdooryginałówgre-
ckich,itonietylkoStagiryty.Zaowocowałotopowstaniemlicznychtłumaczeń
łacińskichdostępnychwtymmomencietekstówgreckich.Wielkieznaczeniedla
rozwojuzainteresowańautoramiantycznymimiaładziałającaod1459rokuwe
FlorencjiAkademiaPlatońska(AcademiaPlatonica),towarzystwouczonychiar-
tystów23.
Wynalazekdruku,aprzedewszystkimjegobłyskawiczneiszerokierozpo-
wszechnieniesięwdrugiejpołowieXVwiekuwEuropie,zwłaszczanaPółwy-
spieApenińskim24,największymijednymznajważniejszychośrodkówhuma-
nizmu,wznacznejmierzeprzyczyniłsiędozwiększeniadostępnościnowych,
krytycznychfilologicznie,publikacjitekstówautorówstarożytnych.Wkrótkim
czasienowywynalazekprzyniósłprzyspieszenieprzepływuinformacjipomię-
dzyposzczególnymiośrodkaminaukiikulturydziękizmniejszeniukosztów
edytorskich(zamianadrogiegopergaminunatańszypapier)orazwiększejwy-
dajności.IchociażGeorgesMinoiszapewnemaczęścioworację,gdytwierdzi,
że:nówczesnewynalazkitechnicznehamująrozwójnaukiitopoczynającod
najważniejszego,oddruku”25,tojednakwinteresującychnaswtymstudium
22Zob.np.Mokrzycki1992.
23Zob.Dannenfeldt1952,1959.
24Otym,jakszybkorozwijałosiędrukarstwoweWłoszech,świadczychociażbyfakt,żejeżeli
do1472rokupowstałytamoficynyw20miejscowościach,todo1480rokujużw50,apodkoniec
XVwiekunp.natereniesamejWenecjidziałałoaż155oficyndrukarskich,zktórychwyszłook.
4500różnychtytułów.Zob.Pirożyński2002,s.132;Febvre-Martin2015.
25Minois1995,s.274.
