Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Zarysproblematykibadawczej
alkoholowegomożnainterpretowaćjakonaruszenierównowagifizjologicznej
organizmu.Możeonbyćjednakrozpatrywanyanalogiczniedonscenariusza”
potrzebelementarnych:хотетьвыпить‘miećochotęsięnapić’1пить
‘pić’1бытьпьяным‘byćpijanym’1трезветь‘trzeźwieć’1быть
трезвым‘byćtrzeźwym’.
MaiWsiewołodowejklasyfikacjaczasownikówczynnościowychuwzględ-
niaelementarnesferyrealizacjiczynności:fizyczną,fizjologiczną,emocjo-
nalno-psychiczną,intelektualno-twórcząorazsocjalną138.
PodstawowymznaczeniemkategorialnymczasownikawGalinyZołotowej
koncepcjigramatykifunkcjonalno-komunikacyjnejjest‘akcjonalność’.Izose‑
micznąkategoriąwobrębietejczęścimowysączasownikiczynnościowe
zróżnymipodgrupamisemantycznymi,wśródktórychwyróżniasięrównież
wyrazyoznaczająceczynnościfizjologiczne(физиологическиедействия),
takiejak:есть‘jeść’,пить‘pić’,жевать‘żuć’,глотать‘połykać’,плакать
‘płakać’,плевать‘pluć’,кашлять‘kaszleć’,дышать‘oddychać’,храпеть
‘chrapać’.Sytuująsięonenaperyferiachklasyczasownikówczynnościo‑
wych,ponieważmogąoznaczaćzarównoakcjecelowe,jakiprzebiegające
bezudziałuwolisubiektu139.ZgodniezujęciemZołotowejzprzykładowego
zdaniaЛошадьестсено‘Końjesiano’możnawyprowadzićnastępujące
poziomyznaczeniazdania:
1Czynnośćistotyżywejskierowananaobiekt(typoweznaczeniezdania
stanowiącebazękomunikacji,alejeszczeniekomunikaсyjne).
1Istotażywareprezentującazbióronazwienkonie”jesiano/żywisięsia‑
nem(cechastałakoni).
1Końjesiano1konstatacjadotyczącakonkretnegokoniajedzącegosiano
zakażdymrazem,kiedyzwierzęwracadostajni(czynnośćuzualna),bądź
teżwypowiadanawokreślonymmomencieobserwacji(czynnośćaktualna).
Poszczególneznaczeniarealizująsięwróżnegotyputekstach.Potencjalne
użyciazdaniaKońjesianouwypuklająkonstrukcjesynonimiczne,spośród
którychjednesązorientowanenatekstyodtwarzająceaktualnepostrzeganie,
ainne1natekstykomunikująceinformacjeowyższymstopniuabstrakcji,
por.:
Rejestrewokacyjny
Rejestrinformacyjny
Лошадьжуетсено←Лошадьестсено→Лошадьпитаетсясеном
Końprzeżuwasiano←Końjesiano→Końżywisięsianem
138Zob.М.В.Всеволодова,О.Ю.Дементьева:Проблемысинтаксическойпарадиг‑
матики.Kоммуникативнаяпарадигмапредложений.Москва1997,s.21.
139Zob.Г.А.Золотовa,Н.К.Онипенко,М.Ю.Сидорова:Kоммуникативнаяграм‑
матикарусскогоязыка.Москва2004,s.61165.
