Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
TomaszZarycki
1945,1956,1968and1989.Thechapteralsoindicateshowthefieldofpowercanbeseen
asageneratorofsocialmeaningso
Keywords:fieldofpower,intelligentsia,homology,revolution,October1956,March1968.
Wyzwaniateoretyczne
ChciałbymprzedstawićtupropozycjęspojrzeniananajnowsząhistorięPolski
zperspektywypojęciapolawładzy.Chodzimitukonkretnieoterminwpro-
wadzonyprzezPierre’aBourdieu(1989),przedewszystkimwjegoksiążceLa
noblessed’État,czyliSzlachtapaństwowa,któregooperacjonalizacjazostałanastęp-
nierozwiniętawinnychtekstach,wszczególnościwwywiadziezLoïckiem
Wacquantem(Bourdieu,Wacquant1993)o
JednązkluczowychobserwacjiBourdieubyłozwrócenieuwaginarolęeli-
tarnychszkółwyższychwreprodukcjifrancuskichelit.Pokazałonm.in.,żesys-
temowychszkółtworzypole,wktórymrysująsięwyraźneopozycjemiędzy
uczelniamiukierunkowanymizjednejstronynaedukacjęelitekonomicznych,
zdrugiejelitadministracyjnychczywojskowychorazwreszciekulturowych
(artystycznychinaukowych).Opozycjemiędzyszkołami,którychgłównym
zadaniemwtejperspektywiejestlegitymizacjaprocesureprodukcjielity,można
teoretyczniewyrażaćjakoopozycjemiędzyróżnymitypamikapitału,zwłaszcza
ekonomicznego,politycznegoikulturowego.Odpowiadająonetrzemtypomelit,
którereprodukująsięwtakimukładzie.Bourdieupodkreślał,żesystemrepro-
dukujesięjakocałość,gdyżtworzywzajemniekonstytuującesięwąskiepole
elit,którenazwałonwłaśniepolemwładzy.Dlaautoraważnebyło,żepojęcie
tomazastąpićtradycyjnepojęcieelity,którejakosłowozjęzykapotocznego
jestwieloznaczneimocnonacechowanenormatywnieorazemocjonalnie.
ZaproponowaneprzezBourdieupojęciezainspirowałorozwijającąsięobecnie
dynamicznieszkołęempirycznychbadańnadelitami(np.Korsnesiin.2018)o
Najwięcejbadańwtymparadygmacieprowadzonychjestnadwspółczesnymieli-
tamikrajówzachodnichisątozwyklestudiadośćrygorystycznieopartenadobrze
dobranychdanychorazzaawansowanychmetodachstatystycznych,naczele
zwielokrotnąanaliząkorespondencji1.Pokazująoneskładstosunkowoprecy-
zyjniezdefiniowanychelitwwybranychkrajach.Rekonstruująteżróżniącete
elitywymiary,awięcgłówneosiepodziałupólwładzy.Wartojednakzwró-
cićuwagę,żekoncepcjapolawładzy,opróczzastosowaniadowspółczesnych
badańempirycznych,możerównieżsłużyćjakoźródłoinspiracjidopracnauko-
wychoniecobardziejinterpretacyjnymczykonceptualnymcharakterze.Jest
toponadtodoskonałenarzędziedostudiówhistorycznych,szczególnieprzydatne
1JejdziałanieilustrująwtymtomietekstyHannyDębskiej(otrajektoriipolskiejsocjo-
logiiprawa)iTomaszaWarczoka(ostrukturzepolskiegopolasocjologii).
