Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
józeFaCzapsKiegona„dobreizłezrosją”
|
35
gowtymzagłodzonymwówczasmieście.Towarzyszyłwielkimna-
dziejomrosyjskimiokrutnymrozczarowaniom,przyznawaniu
swobódobywatelskichibezgranicznemudławieniuczłowieka.
BrałudziałwdwóchwojnachzRosjąbolszewickąidwukrotniena
rosyjskiejziemiposzukiwałzaginionychżołnierzypolskich,zakaż-
dymrazembezskutecznie.Wpierwszymwypadkubyłoichpięciu,
wdrugim–ponadpiętnaścietysięcy…
RównieniezwykłebyłyjegospotkaniazRosjanami.Czapski
przyjaźniłsięzMierieżkowskimiFiłosofowem,spotkałzRiemi-
zowem,Achmatową,AleksymTołstojem,Erenburgiem,Sołżenicy-
nem.BywałnakoncertachRachmaninowa,wysłuchałostatniego
występuSkriabina.UczestniczyłwwieczorachpoetyckichIgora
SiewierianinaibaletowychprzedstawieniachDiagilewa.Rozma-
wiałzksięciemLwowem,premieremrząduporewolucjilutowej,
iszefamiNKWDnaŁubiance.JegowujAleksandrMeyendorff,
poseł,WjakiśczasnawetwicemarszałekczymarszałekDumy”9,
zewzruszeniemczytałmuwostatnichtygodniachprzedbolsze-
wickimpuczemWDziennikUstaw”,którydonosiłodarowaniu
wszystkimmieszkańcomRosjiprawobywatelskich,wtymwolno-
ściwyznań,iprzyznaniupełnychprawmniejszościomnarodowym.
Innykrewnyikuzynwspomnianegomarszałka,GieorgijCzicze-
rin(wielkimiłośnikpoezjiSłowackiego)10,znajdującysiępodru-
giejstronierosyjskiejbarykady,najpierwbyłzastępcąTrockiego,
apotemprzezponaddziesięćlatkomisarzemsprawzagranicznych
Rosjisowieckiej.Jednakzdecydowanienajwiększąwartośćdla
Czapskiegomiałyspotkaniazezwykłymiludźmi,rozmowywpo-
ciągach,kiedynajłatwiejmożnabyłopokonaćmurobcości,nie-
pewnościimilczenia.DoświadczałwówczasowegoWtakbardzo
rosyjskiegobłyskawicznegokontaktuzczłowiekiem,któregonig-
dyniewidziałemijużnigdypewnieniezobaczę”(NZ246).To
właśnieterozmowykształtowałyopiniepisarzaoRosjanach,po-
zwalałymudostrzeczmiany,jakimpodlegalioniwprzeciągunie-
malpółwieku.
WacławZbyszewski,konsekwentnywdążeniudoobrzydzania
Polakomkulturyrosyjskiej,pytałnaosiemdziesięciolecieJózefa
CzapskiegoWskąd[uniego]tokulturalnemoskalofistwo,skądto
ubóstwienieliteraturyrosyjskiej”.Jegozdziwieniebyłotymwięk-
