Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
GorzkierefleksjewywołałowGustawieHerlingu-Grudzińskim
niewielkiezainteresowaniewydanymwkrajutomemjegoWrosyj-
skich”esejówUpioryrewolucji.Znieukrywanymzdenerwowaniem,
byniepowiedzieć,żenawetzpewnąirytacją,pisarzkomentował
nasząnarodowąniezdolnośćdowyrwaniasięzmartyrologicznego
zapętlenia:WCenisięwPolsceopisyrosyjskiejczysowieckiej
opresji[…],natomiastniechcesięsłyszećoistnieniu«innejRo-
sji».Jakieżtoumysłowemarnotrawstwownaszympołożeniu!
Lekcjękomunizmuisowietyzmumusimysolidnieprzerobić,we
wszystkichjejskładnikach,bonależydonaszegodoświadcze-
nianarodowego,bowjakiśsposóbstaniemysiędziękiniejdoj-
rzalsiwspojrzeniunawspółczesnyświat.Niechniktminiemówi,
żeprzerobiliśmyjąnawłasnejskórze.Toniedosyć,musimyją
przemyśleć”1.Skupienienacierpieniu,trwaniewmartyrolo-
giioznaczadlaHerlingaintelektualnąniedojrzałość.Pisarzwzywa
zatemdowysiłkumyślowegoopanowaniapolskiegodoświadczenia
rosyjskiegokomunizmu.Wzywatakże,cowydajesięjeszczeważ-
niejsze,dootwarciaświadomościnaWinną”Rosję.Ależebydo-
strzecjejistnienie,niewystarczytylkopokonaćideologiczno-
-ustrojowąfasadę,niezbędnejestspojrzeniewyleczonezbielma
niechęci.
BliskopiętnaścielattemuWojciechKarpińskiwksiążcePolska
aRosja.Zdziejówsłowiańskiegosporupodjąłodważnąpróbępo-
kazaniaWobrazuRosjiistosunkówpolsko-rosyjskichutychpol-
skichmyślicieliXIXwieku,którzyszukalijakichśszansporozu-
mieniaczyzrozumieniamiędzydwiemazbiorowościamiwokresie
formowaniasięnowoczesnejświadomościpolitycznejispołecz-
nej,czyliwlatach1831–1871”2.Wciągutychkilkunastulatpoja-
wiłosiękilkaprac,głównieksiążekzbiorowych,którepokazywały
równietrudne,jeżelinietrudniejsze,próbyszukaniaporozu-
mieniaizrozumieniamiędzydwomanarodamistolatpóźniej.Na
szczególnąuwagęzasługujekilkutomowedzieło,efektpracyinter-
dyscyplinarnegozespołubadaczy,poświęconeWzajemnymuprze-
