Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8Wstęp
lizkrajuwpołowieXIXwieku.Wzwiązkuzrestrykcjami,jakiespotykałytegrupyna
terenachzaborurosyjskiego,Kijówotwierałdlanichwiększeperspektywynaznalezie-
niepracyadekwatnejdowykształcenia.Wśródemigrantówznajdowałasiętakżeliczna
rzeszawykwalifikowanychrobotników.Sporągrupęstanowiliteżziemianie,głównie
młodepokolenieposiadaczymajątkówziemskichnaterenachUkrainy.Polacycharakte-
ryzowalisiędużympoczuciemświadomościnarodowej,atakżeprzedsiębiorczościąita-
lentamiorganizacyjnymi.PoosiedleniuwKijowiewieluznichświetnieprosperowało,
zaliczającsiędofinansowejitowarzyskiejelitymiasta.Nagłównychkijowskichulicach
łatwomożnabyłowówczaszauważyćpolskiesklepy,zakładyusługowe,firmy.Aktywnie
działalipolscyprawnicyczylekarze.Liberalizacjaustawdotyczącychżyciakulturalnego
pozwoliłazkoleiotwieraćcoraztonowepolskieinstytucjekulturalne.
Procestakiodbywałsięwówczasnacałymterytoriumrosyjskiegoimperium.Domy
Polskie,KlubyPolskie,filiePolskiegoRzymsko-KatolickiegoTowarzystwaDobroczyn-
ności,PolskiegoTowarzystwaGimnastycznego„Sokół”,PolskiegoTowarzystwa„Oświa-
ta”itp.,zakładanebyływwiększychskupiskachpolskich,jakKijów,Petersburgczy
Moskwa,aleteżwmałychmiasteczkach,nadalekiejrosyjskiejprowincji,gdzietylko
pojawiłasięjakaśgrupkaPolaków.Wartozaznaczyć,żezapałPolakówdokorzystania
zliberalizacjiirozwijaniaformżyciakulturalnegowbardzowieluośrodkachniezwykle
szybkosięwypalił.
Kijówstanowiłwtymgroniechlubnywyjątek,będącażdoroku1918jednym
znajważniejszychinajprężniejszychcentrówpolskiegożyciakulturalnegonaemigracji.
Wtamtejszym„Sokole”niemalkażdegomiesiącaotwieranabyłajakaśnowasekcja.Sto-
warzyszenieedukacyjne„Oświata”,pomimooficjalnegozakazunauczaniawjęzykupol-
skimwszkołach,prowadziłonawpółlegalnądziałalność,mającąsłużyćpropagowaniu
polskościwśródmłodzieży.AnimatoremżyciaartystycznegostałosięKijowskiePolskie
TowarzystwoMiłośnikówSztuki.PołożonywsamymsercuKijowaklub„Ogniwo”sta-
nowiłkolejneważneiaktywnecentrumpolskiegożyciakulturalno-oświatowo-artystycz-
nego.WmieściefunkcjonowałaznanapolskadrukarniaWładysławaIdzikowskiego,kil-
kaksięgarń,czytelniiwypożyczalni,salonartystyczny,zrokunarokwydawanoteżcoraz
więcejtytułówpolskichgazeticzasopism,z„DziennikiemKijowskim”naczele.
ProcesomtymtowarzyszyłstaływzrostliczbyzamieszkującychKijówPolaków.
Wroku1910grupataliczyłajużokoło45tysięcymieszkańców.Wchwiliwybuchu
IwojnyświatowejliczbaPolakówwzrosłado60tysięcy,zaśpoprzybyciuogromnejfali
politycznychwysiedleńcówzterenówzaborurosyjskiego,legitymującychsiępaszportem
austriackim,przekroczyłanawet100tysięcyosób.
Przezcałyczasrozwijałasięrównieżdziałalnośćteatralna.Tajednak,poroku1905,
napotykaładużetrudnościorganizacyjne.Pokilkudziesięciulatachprzerwyniezwykle
trudnobyło,wkrótkimczasie,nanowoprzywrócićdziałalnośćstałegozawodowego
teatru.Niełatwobyłoteżnanowowyrobićwludziachnawykregularnegochodzenia
naprzedstawienia.Najtrudniejszezaśokazałosięzdobywanieśrodkównafinansowa-
niezespołów.Pracybyłomnóstwo,tymczasemchętnychdojejwykonywanianiewielu.
WpierwszychlatachPolacymusielisięwięczadowolićwystępamistałychtrupamator-
skich,ewentualnieamatorsko-zawodowych.
