Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
jużnaetapieplanowaniaswoichzamierzeńwychodzązzałożenia,żeichefektemnie
możebyćopistożsamościzamkniętejgranicamikontynentu.Możnapowiedzieć,że
procesglobalizacjiwpłynąłtakżenabadanianadpamięciązbiorową.
Drugaczęśćniniejszegotomurównieżdotykaproblemugranicwbadaniach
miejscpamięci.Tymrazemjednakchodzinieobarierykulturoweiterytorialne,
leczoróżnetradycjemetodologiczne.Punktemwyjściajestprzedstawionaprzez
KornelięKończalhistoriamiejscpamięcijakokategoriibadawczej;historia,wktórą
wpisujesięrównieżnaszprojekt.Przejawemignorancjibyłobyutrzymywanie,że
poruszamysięwprzestrzenidziewiczej.Przeciwnie,sposobówujęciaproblemupa-
mięcizbiorowejjestwięcej,niebrakujetakżepojęć,któremogąfunkcjonowaćjako
punktyorientacyjne,analogicznedomiejscpamięci.Conajmniejtrzytakiekon-
cepcjecieszyłysięwostatnichdziesięcioleciachzpewnościąniemniejsząpopular-
nością.HeidiHein-Kircheranalizujepłynnągranicęrozdzielającąkulturypamięci
odmitówpolitycznych.HaraldWelzeriChristianGudehusprzybliżająrozwijane
równolegledorefleksjinadpamięciązbiorowąbadanianadprzekazemkulturowym
(Tradierungsforschung).Charakterystycznedlategonurtujestuwypukleniewpły-
wukonwencjijęzykowychikulturowych,atakżeuwarunkowańpsychologicznych
nazbiorowewyobrażeniaoprzeszłości.Jeszczeinną,pokrewnąprzyjętejwnaszym
projekcie,kategorięopisujeHubertOrłowski.Posługującsięprzykłademnste-
reotypudługiegotrwania”PolnischeWirtschaft,dowodzi,żehistorycznarefleksja
nadpamięciązbiorowąmasilnąkonkurencjęwinnychdziedzinachhumanistyki.
ZwłaszczanawiązującadoPierre’aBourdieukoncepcjanpolapamięci”mogłabybyć,
jegozdaniem,conajmniejrówniebogatymźródłemodwołańmetodologicznych,
jakkoncepcjamiejscpamięci.
Tematemkilkukolejnychartykułówjestdialektykapamięciizapominania.
GeorgKreis,opisującinterpretacjeroliSzwajcariiwIIwojnieświatowej,podobnie
jakJerzyJedlickiwszkicuopolskiejpamięcikomunizmu,dajedoskonałąilustrację
plastycznościpamięcizbiorowej.nDobre”inzłe”wspomnieniasąobiektemzabie-
gówpolitycznych.Podlegajątakżepsychologicznymprocesom,jakchoćbywyparciu
tego,czegoniemożnapogodzićzwyobrażeniemoswojejwspólnocie.TakżeHans
HenningHahnpodejmujetematpolitykihistorycznej,wychodzącpozasferęsto-
sunkówpolsko-niemieckich.Zapomnienie,przemilczenieczyteżzatajenienpraw-
dziwej”przeszłościjestwtymdyskursiejednymzdominującychmotywów,bez
wyjątkuniemalzabarwionymnegatywnie.Tospostrzeżeniestanowipunktwyjścia
dlarefleksjiAndreasaLawatyegonadkulturowymifunkcjamizapominania.Skoro
bowiemodmienianaprzezwszystkieprzypadkipamięćjestwsferzepublicznej
wszechobecna,tymcenniejszawydajesięumiejętnośćselektywnegozapominania.
Problemtkwiwtym,ktoiwjakimcelustarasięsprawowaćnadniąkontrolę.
Ostatnia,najobszerniejszaczęśćtomuzawieraesejenajbardziejprzypomina-
jącetezgromadzonewpoprzednichtomach.Jesttoanalizapamięcizbiorowej.
Inaczejjednakniżwprzypadkumiejscpamięcipunktemwyjściasątuniefenomeny
