Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
Wniniejszymopracowaniuzapodstawowekryteriumprzynależ-
nościdowarstwyinteligenckiejprzyjmujęzatemzaJ.Szczepańskim
wykształcenie(wyższe,awstarszympokoleniuteżśrednie),zaśza
kryteriumdodatkowe-umysłowytyppracyzawodowej(por.Kur-
kowska1986,11;Sagan-Bielawa2004,9).
Wieluuczonychzajmującychsięproblematykąinteligencjiuważa,
żejesttopojęcienieostre,ponieważwzasadzietrudnoznaleźćcechę,
któraprzesądzałabyoprzynależnościdanejosobydoomawianejfor-
macjispołecznej(por.np.Borowski1998,11;Lipiec1998,226).
Mimotowskazujesięjednaknawewnętrznądyferencjacjęklasyinte-
ligenckiej,ajakogłównyczynnikdecydującyojejniejednolitymcha-
rakterzewymieniasiępochodzeniespołeczneinteligencji:zjednej
stronyinteligenckie,zdrugiejzaś-chłopskieirobotnicze.Z.Łem-
pickiwpracypt.Obliczeduchowewiekudziewiętnastegowręczdzieli
inteligencjęna:„[ł]inteligentów[ł]ipółinteligentówrekrutują-
cychsięzwłaszczazesfertzw.robociarzy[ł]”(Łempicki1966,
389).„[ł]Naprzeciwinteligentastaje[więc-uzup.H.K.]albojaw-
nynieinteligent,alboquasi-inteligent,zwanyczęsto„pół”-lub
„ćwierć”-inteligentem[ł]”(Lipiec1998,230).
Wliteraturzejęzykoznawczejinteligentówwywodzącychsięzro-
dzininteligenckichokreślasięmianem„starej”inteligencji,natomiast
mieszkającewmiastachosobypochodzeniachłopskiegoirobotnicze-
go,dlaktórychpierwszymprzyswojonymsystememjęzykowymbyła
gwarawiejskalubtzw.gwaramiejska,nazywasię„nową”inteligen-
cją.Procesformowaniasię„nowej”inteligencjiwmiastach,mimoże
nigdynieprzybrałtakichrozmiarówjakwokresiepowojennym,sta-
nowiłznanezjawiskospołeczne.Właściwiefakttenniebyłrównież
obcywsi.„[ł]NaprzełomieXVIiXVIIwieku-piszeZ.Pietrzyk
wmonografiipoświęconejwykształconymsynomchłopskimwMa-
łopolsce-copiątyksiądzbyłsynemchłopskim,cojedenastystudent
byłchłopskiegopochodzeniaorazcodruginauczycielparafialny
[ł]”(Pietrzyk1993,181).Współcześnietosamozjawiskoosiedlania
sięnawsiinteligencjipochodzeniachłopskiegolubrobotniczo-