Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
alboprzekreśloneo.MiękkościspółgłosekpisarznieoznaczazupełnieB(Wieczorkiewicz,
Sinielnikoff,1965,s.210).ZachowałysięwKazaniachprosteformyczasówprzeszłych:
imperfektumiaoryst,któretylkofragmentaryczniespotykamywinnychzabytkach.
Aotokilkanaściezaginionychwyrazówlubichznaczeńzachowanychwkazaniach,
przyczymwartozwrócićuwagęnawieleabstraktówintelektualizującychtekst,costano-
wirewelacjęnajeszczedługielata:
(ta)braciamiła,cyrekwia[kościół],człowieczstwo[człowieczeństwo],
fała[chwała],gody[święta],jasłka[jasełka,żłobek],kierz[krzak],kłod-
nik[zamkniętywkłodzie,więzień],księżyc[książę,synksięcia],lichota
[niedoskonałość,grzech],modła[modlitwa,ofiara],niemoc[choroba],
nieustawiczstwo[niestałość],opłcenie[wcielenie],stadłogrzeszne[stan
grzeszny],stolec[tron,krzesło],tajnica[tajemnica],włodanie[włada-
nie],włodyczstwo[mocnawładza];czsny[zacny],płwiący[płynący],rze-
mienny[doczesny],księgisędskie[sędziów],śmierny[pokorny],śmirtny
[śmiertelny],żądny[gorliwy];czciesię[czytasię],oleniaćsiękudobre-
mu[lenićsiękudobremu],pfać[ufać],rzekać,skalać[zabrudzić,zgrze-
szyć],niestyskować[nienarzekać],zapieklaćsięwgrzeszech[stawaćsię
zatwardziałymwgrzechach].
flZachowanefragmentytekstupozwalająmniemać,żezaginionyzbiór[zachowało
sięcałekazanienadzieńśw.Katarzynyipięćfragmentówpozostałych]reprezentował
wcałościodmianękazańfluczonychB,przeznaczonychdlawykształconego,nawykłego
doumysłowegowysiłkuodbiorcy.Intelektualizmprozynieznanegoautoraprzejawiałsię
nietylkowsferzedoboruiukładutreściteologiczno-moralnych,aleiwdziedziniejęzy-
kowej[...].Kazaniazostałyułożoneproząpoddanąrygoromrytmuirymu.[...]Paralelizm
składniowy,rytmizacjatekstuorazwiązaniejegocząstekrymamitocechyobjętesztuką
dyktowaniaipodsuwaneprzezwzoryartystycznejprozyłacińskiej[...].FenomenKazań
świętokrzyskichniejestzupełnieodosobnionynatleswojejepoki.Przypuszczalniewzbli-
żonymczasieinnynieznanyartystaułożyłdwiekunsztownestrofyBogurodzicy(Micha-
łowska,1997,s.307,309,310).
XIVwiek-wdalszymciągupolskiezabytkiztegostulecianależądonielicznych,co
dowodzistosunkowoograniczonejgrupyzakonnikówikaznodzieisprawniepiszących
iobdarzonychinwencjąpisaniawojczystymjęzykualbolekceważenietekstówpisanych
popolsku.Mamytukontynuacjęznanychłacińskichgatunków,gdyżzachowałysięztych
czasówzapisyreligijnychmszalnychlubmaryjnychpieśni:Krystuszmartwychwstałje
(czterywersy),Przeztweświętezmartwychwstanie(sześćwersów),Maryja,czystadzie-
wice(dziewięćtrzywersowychzwrotek),JezusKrystus,Bogczłowiek(trzydzieścisześć
wersównieregularnegotrzynastozgłoskowca).
ZachowałsięteżzbiórdziesięciupolskichKazań,zwanychgnieźnieńskimi,aleskie-
rowanychdosłuchaczy-mieszczan,niebędącycherudytami,np.ośw.Bartłomieju,pa-
troniegarbarzy,skórników,rzeźnikówiintroligatorów(wnawiązaniudookrutnejśmierci
męczeńskiejświętego).flEksponowanąrolęwkazaniachspełniająwstępy(przynoszące
krótkierozwinięciemyślitematuizapowiedźtreścimającegonastąpićpouczenia)oraz
zamknięcia(podsumowująceniejakoprzedłożonywywódiwzywającedomodlitwy).
38
