Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AnnaKalisz,AdamZienkiewicz
potrzebiumożliwiaimżyciewwarunkachodpowiadającychgodnościczłowieka4.Moż-
nazatemzaryzykowaćstwierdzenie,żeinstytucjatamapośredni,alewyraźnyzwiązek
zzagadnieniemprawczłowiekaistanowipróbęrealizacjiideisolidarystycznychwpań-
stwieispołeczeństwie.Mówisięniekiedynawetonprawiedopomocyspołecznej”5.
Korzenietejinstytucjisięgająstarożytności,apierwszeregulacjeprawne-po-
czątkówwiekuXIV(tzw.prawoubogichwAnglii)6.Intensywnyrozwójwtejdzie-
dzinienastąpiłjednakwXIXoraz-zwłaszcza-XXstuleciu(niebezznaczeniapo-
zostałytunietylkoideesocjalistyczne,aleiobawaprzedrozszerzeniemsięrewolucji
komunistycznejnainnepaństwaEuropywskuteknarastającegooburzeniawobec
désintéressementpaństwawsprawienierównościspołecznych).
Naziemiachpolskichporazpierwszyrozwiązaniaprawneztegozakresuwpro-
wadzonowKrólestwiePolskim,choćprzejawówpodobnejdziałalnościmożnaszukać
jużwśredniowieczu.RównieżwokresieIIRzeczypospolitejfunkcjonowałainstytucja,
zwanawówczasopiekąspołeczną7.Przeztopojęcierozumianozaspokajanieześrodków
publicznychniezbędnychpotrzebżyciowychtychosób,któretrwalelubchwilowoniesą
wstanieuczynićtegowłasnymiśrodkamimaterialnymilubpoprzezwłasnąpracę.nÓw-
czesnysystemobejmowałopiekęnadniemowlętami,dziećmiimłodzieżą,azwłaszcza
nadsierotamiipółsierotami,dziećmizagrożonymiwpływamizłegootoczenia,ochro-
nęmacierzyństwa,opiekęnadosobamistarszymiiinwalidaminiezdolnymidopracy,
nadwięźniamipoodbyciukary,nadbezdomnymi(wówczaszwłaszczaofiaramiwojny)
orazwalkęzżebractwem,alkoholizmem,nierządemiwłóczęgostwem.Opiekaswymi
działaniamiobejmowała:żywnośćiubranie,pomocmieszkaniową,pomoczawodową.
Realizacjaopiekispoczywałagłównienatzw.związkachkomunalnych(gminach,powia-
tachimiastach)”8.Wlatach1945-1990pomocspołecznadziałałaformalniewoparciu
owciążobowiązującaustawęzroku1923.Ciągleteżzwanabyłaopiekąspołeczną,aw
latach70.XXw.powiązanojąstrukturalniezMinisterstwemZdrowia9.
4
Szerzejnatematdefinicjiiistotypomocyspołecznejzob.:R.Gierszewska,Pomocspołeczna,[w:]
Leksykonpolitykispołecznej,Warszawa2002,s.143orazS.Nitecki,Pomocspołecznał,op.cit.,s.16-
17.Ponadtodowartościsocjalnychwramachkulturyeuropejskiej-opróczgodności-zaliczasię:
wolność,równość,solidarność,sprawiedliwość,subsydiarność,za:K.Głąbicka,Politykaspołeczna
wUniiEuropejskiej,Warszawa2001,s.107-111orazS.Nitecki,Prawodopomocyspołecznejwpolskim
systemieprawnym,Warszawa2008,s.110i129.
5
Zob.:S.Nitecki,Prawodopomocyspołecznej…,op.cit.,s.17-29.
6
E.Karpowicz,Modelepolitykispołecznej.KierunkizmianpolitykispołecznejwPolsce,http://biurose.
sejm.gov.pl/teksty_pdf_06/i-1249.pdf,s.3.Zob.też:A.Małek,K.Slana,I.Szczepaniak-Wiecha,
ZzagadnieńhistoriipracysocjalnejwPolsceinaświecie,Kraków2006,passim.
7
Termintendługofunkcjonowałiwciążjeszczeniezostałwypartyzeświadomościspołecznej,ajego
zmiananapomocspołecznąwiążesięznprzesunięciemakcentu”działalnościzewsparcianawspółdziałanie.
8
P
.Broda-Wysocki,PomocspołecznawPolsce-koncepcjeiinstrumenty,http://www.eapn.org.pl/
expert/files/Pomoc_spoleczna_w_Polsce_-_dr_P.B-W.pdf,s.2-3.
9
S.Nitecki,Prawodopomocyspołecznej…,op.cit.,s.19inast.Zob.też:P
.Broda-Wysocki,Pomoc
społeczna…,op.cit.,s.2-3.
