Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
lityczny,podlegającyregułompewnejciągłości,mającyswójpoczą-
tekikoniec,pojawiającysięwmomenciezaistnieniaokreślonych
okoliczności.Dotakowychzalicza:otwieraniesięmożliwościpo-
litycznych,siłęjużistniejącychstrukturorganizacyjnych,podobną
percepcjęproblemówwśrodowiskachpostulującychzmianyoraz
pojawiającesięzczasemreakcjeaktorówspołecznychipolitycznych
napowstanieirozwójruchu8.
ZkoleiGrażynaUlickawskazujenadużypoziomkomplikacji
wpojmowaniunaturyruchówspołecznychprzeznaukęiprzywołuje
dwadominującewbadaniachpodejścia:rozumienieruchuspołecz-
negojakogrupyoszczególnychcechach(ujęciewąskie)orazujmowa-
niegowkategoriachprocesupowodującegozmianywmyśleniu,po-
stawachczyrozwiązaniachinstytucjonalnych(ujęcieszerokie).Wjej
mniemaniuzjawiskoruchuspołecznegowramachszerszegoujęcia
występujewtedy,kiedymamydoczynieniazsekwencyjnością,anie
jednorazowościąpewnychdziałań.Dodajedotegoinnecechy,jak:
sposóbformułowaniacelów,ujętychwprogramypozytywneine-
gatywne;racjonalnośćdziałań,polegającąnamożnościosiągnięcia
celupoprzezaplikacjęzespołuposiadanychśrodków;żywiołowość.
Taostatniacechapowinnanieśćzesobąprzynajmniejjednozczte-
rechzjawisk,doktórychnależyzaliczyćniepodleganiekontroliipla-
nowaniu,autonomicznośćwstosunkudoośrodkówdecyzyjnychlub
wchodzeniewkonfliktztymiośrodkami,pojawieniesięnaskutek
procesówżywiołowych,zinicjatywyoddolnejorazsamookreślenie
sięzarównopodwzględemorganizacyjnym,jakiprogramowym9.
8D.McAdam,Modelprocesupolitycznego,[w:]Dynamikażyciaspołecznego.
Współczesnekoncepcjeruchówspołecznych,red.K.Gorlach,P.H.Mooney,War-
szawa2008,s.19,38-39.McAdamnieuznajezaruchpolitycznybytu,któryfunk-
cjonujejakoflseriaodrębnychstadiówrozwoju”.Słusznośćtegopodejściawydaje
sięwątpliwa,ponieważgłównegenerującepowstanieruchuzjawisko,tj.zaistnienie
przesłanek,wwynikuktórychkształtujesięsprzeciw(protest),mam.in.wymiar
aksjologiczny,mającyzrodzićpewnąideologięiprogram.Osobnestadiarozwoju,
wramachktórychpodmiotodwołujesiędowspólnejpodstawy(ideologia,program,
tradycja),mogąbyćzatemrozpatrywanewkategoriachruchupolitycznego.Obok
ruchumłododemokratycznegodasięwymienićtuwrodzimymprzypadkutakże
ruchyendecki(neoendecki)orazpiłsudczykowski(neopiłsudczykowski).
9G.Ulicka,Noweruchyspołeczne.Niepokojeinadziejewspółczesnychspołe-
czeństw,Warszawa1993,s.5-8.
