Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI:Odsielankigobelinówdomrokuczarnegomalarstwa...
33
aleiwłasnegostatususpołecznegopodkreślasamartystawlistachdoZa-
patera30.
TwórczośćGoiniepozwalawcałościsprowadzićsiędojednegoideolo-
gicznegoźródła.Obokideioświeceniowychnapotykamytuzwiązkize
sztukąrokokaiestetykąromantyzmu.Malarstwo,wktóregokręgu
kształciłsięGoya,oscylujezaśgłówniewokółtendencjineoklasycystycz-
nej31.JaktrafniezauważaJanBiałostocki,ideeilustradosmogłyzawładnąć
umysłemGoi,aleniejegowyobraźnią.Nierazoświeceniowymrefleksjom
towarzysząwizjeprzesiąknięteduchemromantyzmu,któregowpływyod-
naleźćmożnajużwsamejstylistyce.wczarno-białym,kontrastowymję-
zykugrafiki,wswobodnychruchachpędzla
32.
PrzejścieodsielankigobelinówdomrokuCzarnychmalowidełzwiązane
jestnietylkozezmianąśrodowiska,wjakimobracałsięGoya.Najbardziej
dramatycznytonjegodziełprzypisujesięzwykleciężkiejchorobiezprze-
łomu1772i1773rokuorazbędącejjejkonsekwencjągłuchocie.Hipoteza
ujmującawielkąprzemianękolorystyczną,formalnąitreściowąwsztuce
artystywyłączniejakoefektpoczuciasamotnościiwyobcowaniazwiązane-
gozutratąsłuchu,jestjednakznaczącymuproszczeniem.Zdumiewateż
pewnośćsiebie,zjakąniektórzybadaczewyciągająwnioskinatematsa-
mejchorobyiosobowościGoi.Niewiadomo,nacochorował.Wjegoza-
chowanejkorespondencjiznajdujemyjedyniekrótkąwzmiankęoniena-
zwanejchorobieiniesprecyzowanychdokońcaobjawach,zwyklezaśarty-
stainformujeprzyjacielajedynieotym,żeczujesięlepiejlubgorzej,bez
wchodzeniawdodatkoweszczegóły,którepozwoliłybynapostawieniedia-
gnozy33.Wczerwcu1794rokupojawiasięwzmiankanatematgłuchoty,
jestonajednakrównieżpozbawionaszerszychkomentarzy34.Tymczasem
wopracowaniachnatematzdrowiaGoiniebrakśmiałychdiagnozme-
dycznych,którenierazprzywodząnamyślwspomnianąrycinęartysty,za-
tytułowanąNacoumrze?Bardzoczęstobadaczełącząproblemyfizyczneze
zdrowiempsychicznym.HipotezaszaleństwaGoipowracaćbędziewielo-
krotniezwłaszczauromantyków.Stawianoteżrozmaitediagnozypsychia-
trycznenatematporywczegocharakterumalarzaikompleksupowstałego
naskuteknieszczęśliwejmiłościdoksiężnejAlba.koncepcjaszczególnie
brawurowa,jeśliwziąćpoduwagę,żemiłośćtabyćmożenigdynieist-
niała.ListarzekomychchoróbGoizadziwiaswądługością,aodnaleźćna
30Zob.np.F.deGOYA:CartasaMartínZapater...,s.315.
31NatematechatendencjineoklasycystycznejiromantycznejwsztuceGoizob.sze-
rzejV.BOZAL:Goya:entreNeoclasicismoyRomanticismo.Madrid1992.
32Por.J.BIAŁOSTOCKI:Sztukacenniejszaniżzłoto...,s.591.
33Zob.F.deGOYA:CartasaMartínZapater...,s.342.
34Zob.ibidem,s.340.