Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejWoziński
Wokółzagadnieńformy,programuikonograficznego
itreścizegaraastronomicznegowkościele
PannyMariiwGdańsku
Jednązkonsekwencjirozwojuśredniowiecznychmiaststałasiępotrzebaprecy-
zyjnegopomiaruczasulSkutecznefunkcjonowaniewówczesnychaglomeracjach
wymuszałonacorazwiększejczęścimieszkańcówkontrolowaniejegoupływul
Czaswyznaczałbowiemrytmpowinnościreligijnych,obywatelskich,zawo-
dowych,środowiskowychirodzinnychlOdpowiedziąnatozapotrzebowanie
byłymonumentalnezegarykościelne,zktórychdobrodziejstwa-atakżeprze-
kleństwa-moglikorzystaćwszyscylPoczątkiichwytwarzaniasięgająschyłku
XIIIwl-najstarszepowstałynaWyspachBrytyjskich:wExeter(1284rl),Londy-
nie(1286rl),Oxfordzie(1288rl?),Norwich(1290rl),Cambridgeshire(1291rl),
Canterbury(1291rl)1lOdXIVwlzaczętokonstruowaćzegary,któreodmierzały
czasnietylkowobrębiedoby,lecztakżemiesiącairoku,ukazującgojakouzależ-
nioneodruchuciałniebieskichzjawiskokosmicznel
PowstałewwielumiastachEuropyZachodniejzegaryastronomicznestano-
wiływykładnięwiedzyzzakresukosmologiiiastrologiizespolonychzdoktryną
1Podstawoweinformacjeośredniowiecznychzegarachpodają:AlUngerer,Leshorloges
astronomiquesetmonumentaleslesplusremarquables,Straßburg1931;KlKlEberlein,Auto-
mat,[w:]ReallexikonzurDeutschenKunstgeschichte,hrsglOlSchmitt,Bdl1,Stuttgart1937,
szpl1306-1309;ElZinner,DeutscheundniederländischeastronomischeInstrumentedes11.-18.
Jahrhunderts,München1954,sl23nnl;JlLeclercq,ZeiterfahrungundZeitbegrifimSpätmit-
telalter,[w:]AntiquiundModerni,TraditionsbewußtseinundFortschrittsbewußtseinimspäten
Mittelalter,hrsglAlZimmermann,Berlin-NewYork1974(MiscellaneaMedievalia,Veröfentli-
chungendesTomas-InstitutsderUniversitätzuKöln,Bdl9),sl11-16;KlMaurice,Diedeutsche
Räderuhr.ZurKunstundTechnikdesmechanischenZeitmessensimdeutschenSprachraum,Bdl
1,München1976,sl35nn;RlDieckhof,Antiqui-moderni,ZeitbewußtseinundNaturerfah-
rungim14.Jahrhundert,[w:]DieParlerundderschöneStil1350-1400.EuropäischeKunstunter
denLuxemburgern.EinHandbuchzurAusstellungdesSchnütgen-MuseumsinderKunsthalle
Köln,hrsglAlLegner,Köln1978,Bdl3,sl67-68;AlReinle,DieAusstattungdeutscherKirchen
imMittelalter.EineEinführung,Darmstadt1988,sl299-301;MlSchukowski,DieAstronomische
UhrinSt.MarienzuRostock,KönigsteinimTaunus1992,sl9nnll;idem,AstronomischeMonu-
mentaluhreninKirchen-IndikatorenfürmittelalterlicheMentalitäten,[w:]MelanchthonsAstrologie.
DerWegderSternenwissenschafzurZeitvonHumanismusundReformation.Ausstellung,15lSep-
temberbis15lDezember1997,Lutherhalle,Wittenberg1997,sl24nnl;BlKlein,Internationaler
AustauschundbeschleunigteKommunikationen.GotikinDeutschland,[w:]Geschichtederbildende
KunstinDeutschland,Bdl3:Gotik,hrsglBlKlein,Münchenetc.2007,sl30nnl
5
